Ngành thủy sản Việt Nam – một trong những trụ cột xuất khẩu quan trọng của nền kinh tế, đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ trước những yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế. Từ việc đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường đến thực hành nuôi trồng bền vững, “xanh hóa” không chỉ là xu hướng mà còn là con đường tất yếu để duy trì vị thế và nâng cao giá trị thương hiệu thủy sản Việt. Đây chính là hành trình đòi hỏi sự đổi mới đồng bộ, từ công nghệ sản xuất, quản lý chuỗi cung ứng đến cam kết trách nhiệm xã hội và bảo vệ hệ sinh thái biển.
“Xanh hóa” trong ngành thủy sản có thể hiểu là quá trình chuyển đổi toàn diện hoạt động khai thác, nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường và có trách nhiệm xã hội. Trong lĩnh vực thủy sản, điều này bao gồm:
– Trong nuôi trồng thủy sản: áp dụng các mô hình canh tác sinh thái (nuôi tôm – lúa, nuôi tuần hoàn, nuôi biofloc…), giảm thiểu sử dụng kháng sinh, hóa chất; tận dụng thức ăn tự nhiên và công nghệ sạch để bảo vệ nguồn nước và hệ sinh thái.
– Trong khai thác thủy sản: tuân thủ quy định chống khai thác bất hợp pháp (IUU), sử dụng ngư cụ thân thiện với môi trường, hạn chế đánh bắt tận diệt, bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
– Trong chế biến – xuất khẩu: tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo, công nghệ tiết kiệm năng lượng và nước, giảm phát thải khí nhà kính, quản lý chất thải hiệu quả, hướng tới kinh tế tuần hoàn.
– Trong quản lý và thương mại: minh bạch truy xuất nguồn gốc, đạt các chứng nhận quốc tế (ASC, BAP, MSC…), đảm bảo sản phẩm thủy sản không chỉ ngon – sạch mà còn “xanh” về môi trường và “trách nhiệm” với cộng đồng.
Tại Đồng bằng sông Cửu Long (trung tâm nuôi trồng thủy sản lớn nhất cả nước) nhiều mô hình nuôi sinh thái và công nghệ cao đang thay thế dần cách nuôi truyền thống.
– Mô hình tôm – rừng ở Cà Mau: kết hợp nuôi tôm tự nhiên dưới tán rừng ngập mặn, không dùng hóa chất, sản phẩm đạt chứng nhận quốc tế như Naturland, EU Organic.
– Tôm siêu thâm canh công nghệ cao tại Bạc Liêu, Sóc Trăng: ứng dụng hệ thống tuần hoàn nước (RAS), biofloc giúp tiết kiệm nước, giảm ô nhiễm, năng suất gấp 3 – 5 lần.
– Cá tra theo chuẩn ASC tại Đồng Tháp, An Giang: kiểm soát chất lượng nước, dùng thức ăn sinh học, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường EU và Mỹ.
>> Xem thêm: Nuôi Trồng Thủy Sản Thông Minh – Đầu Tư Sớm Hay Bị Bỏ Lại
Các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản ngày càng yêu cầu minh bạch về nguồn gốc. Doanh nghiệp Việt đã bắt đầu:
– Ứng dụng blockchain, QR code, phần mềm quản lý trại nuôi, nhật ký điện tử.
– Nhà nước triển khai hệ thống quản lý nghề cá có trách nhiệm (VDMS), số hóa đăng ký tàu cá và truy xuất nguyên liệu.
Đây là những nỗ lực quan trọng để gỡ bỏ thẻ vàng IUU của EU và giữ vững uy tín thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Dù đã đạt nhiều bước tiến quan trọng, quá trình xanh hóa ngành thủy sản Việt Nam vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn:
Phần lớn hộ nuôi trồng thủy sản vẫn hoạt động cá thể, thiếu sự liên kết trong chuỗi giá trị. Điều này khiến việc áp dụng công nghệ mới, tiêu chuẩn quốc tế hay mô hình sản xuất bền vững gặp nhiều trở ngại.
Xanh hóa đòi hỏi đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng, hệ thống xử lý nước, công nghệ nuôi tuần hoàn và chế biến sâu. Tuy nhiên, đa số doanh nghiệp vừa và nhỏ còn hạn chế nguồn vốn và khó tiếp cận các gói tín dụng xanh.
Một bộ phận người nuôi và ngư dân chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích dài hạn của sản xuất bền vững. Công tác đào tạo, chuyển giao kỹ thuật và quản lý còn thiếu tính hệ thống, dẫn đến việc áp dụng mô hình xanh chưa đồng đều.
Chính sách khuyến khích xanh hóa còn rời rạc, thiếu cơ chế cụ thể để hỗ trợ doanh nghiệp và nông hộ. Bên cạnh đó, hệ thống giám sát và thực thi chưa thực sự chặt chẽ, khiến việc nhân rộng mô hình xanh gặp nhiều thách thức.
Những rào cản trên cho thấy, hành trình xanh hóa thủy sản Việt Nam cần có sự vào cuộc đồng bộ từ Nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp và người dân để chuyển đổi bền vững không chỉ là khẩu hiệu, mà trở thành thực tiễn rõ nét.
>> Xem thêm: Oxy Hòa Tan – Yếu Tố Quan Trọng Cho Một Vụ Tôm Thành Công
“Xanh hóa” không chỉ là một xu hướng toàn cầu, mà còn là chiến lược sống còn cho ngành thủy sản Việt Nam trong thế kỷ 21. Con đường phía trước có thể không bằng phẳng, nhưng những bước đi đầu tiên đã được xác lập, và cơ hội đang rộng mở cho những ai đi trước, đi đúng và đi bền vững.
Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng trở thành “quốc gia thủy sản xanh” của châu Á. Nơi sản phẩm không chỉ ngon, rẻ mà còn sạch, minh bạch và có trách nhiệm với tương lai hành tinh.
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT – LASI
Bài viết liên quan
Ngành tôm Việt Nam đã và đang giữ vai trò quan trọng trong kim ngạch xuất khẩu thủy sản, với thị trường trải rộng trên hơn 100 quốc gia. Tuy nhiên, sự phát triển bền vững của ngành phụ thuộc lớn vào khả năng đáp ứng tiêu chuẩn tôm xuất khẩu mà các thị trường […]
Trong bối cảnh ngành thủy sản toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ sang mô hình sản xuất minh bạch – bền vững – an toàn, việc sở hữu chứng nhận ASC và BAP đã trở thành điều kiện gần như bắt buộc đối với các doanh nghiệp nuôi, chế biến và xuất khẩu tôm. […]
Trong bối cảnh nhu cầu điện năng toàn cầu không ngừng gia tăng, trong khi áp lực giảm phát thải khí nhà kính ngày càng lớn, năng lượng gió ngoài khơi đang được nhiều quốc gia xem là một trong những giải pháp chiến lược để bảo đảm an ninh năng lượng và thực hiện […]
Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng mạnh đến phát triển thủy sản bền vững, các tiêu chuẩn quốc tế về khai thác có trách nhiệm ngày càng trở thành yếu tố bắt buộc để tiếp cận thị trường xuất khẩu giá trị cao. Một trong những chứng nhận quan trọng và uy tín nhất […]
Việc Việt Nam nhận thẻ vàng EC vào năm 2017 đã trở thành một dấu mốc quan trọng, cảnh báo về các rủi ro liên quan đến khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU Fishing). Đây không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn ảnh […]
Trong bối cảnh thị trường thủy sản toàn cầu ngày càng siết chặt tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, minh bạch chuỗi cung ứng và phát triển bền vững, thủy sản xuất khẩu Việt Nam phải đối mặt với yêu cầu ngày càng cao từ các nhà bán lẻ quốc tế. Nổi bật trong […]
Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có tiềm năng phát triển năng lượng mặt trời và gió hàng đầu khu vực Đông Nam Á, nhờ lợi thế tự nhiên vượt trội về bức xạ mặt trời và điều kiện gió. Trong bối cảnh nhu cầu điện năng tăng nhanh, áp […]
Trong quá trình phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió, một trong những bước quan trọng và mang tính quyết định nhất chính là khảo sát tiềm năng gió. Đây không chỉ là công đoạn thu thập dữ liệu khí tượng đơn thuần, mà còn là nền tảng để đánh giá […]
Trong bối cảnh thương mại thủy sản toàn cầu ngày càng chú trọng đến tính bền vững, trách nhiệm xã hội và an toàn thực phẩm, các chứng nhận quốc tế đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc định hình tiêu chuẩn sản xuất và gia tăng tính cạnh tranh. Trong số đó, […]
Trong những thập kỷ gần đây, xả thải trên biển từ hoạt động hàng hải, công nghiệp ven biển và khai thác tài nguyên biển đã trở thành vấn đề môi trường toàn cầu. Lượng chất thải phát sinh ngày càng lớn trong khi khả năng tự làm sạch của đại dương có giới hạn, […]
Trong bối cảnh khủng hoảng khí hậu đang gia tăng về mức độ và phạm vi ảnh hưởng, các quốc gia trên thế giới đang chuyển dịch mạnh mẽ sang các nguồn năng lượng bền vững nhằm giảm phát thải khí nhà kính và nâng cao an ninh năng lượng. Trong bài viết này, LASI […]
Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch sang các mô hình phát triển xanh và bền vững, năng lượng gió ngoài khơi nổi lên như một trong những nguồn năng lượng tái tạo có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất. Việt Nam, với đường bờ biển dài hơn 3.200 km và điều kiện gió […]
