Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, nông nghiệp – lĩnh vực vốn được xem là “xương sống” của nền kinh tế lại đang trở thành nguồn phát thải CO₂ đáng kể trên toàn cầu. Bài viết dưới đây LASI sẽ phân tích về nguyên nhân phát thải CO₂ nông nghiệp, những tác động đến môi trường. Từ đó hướng tới một nền nông nghiệp bền vững cho tương lai.
Phát thải CO₂ là một trong những chủ đề được quan tâm hàng đầu trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu. Theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), lĩnh vực nông nghiệp đóng góp khoảng 20 – 25% tổng lượng phát thải khí nhà kính (GHG) toàn cầu, trong đó carbon dioxide (CO₂) chiếm tỷ lệ đáng kể bên cạnh methane (CH₄) và nitrous oxide (N₂O).
Không chỉ là nguồn cung cấp lương thực cho nhân loại, nông nghiệp còn là lĩnh vực có mối liên hệ mật thiết với chu trình carbon tự nhiên. Tuy nhiên, sự mở rộng của đất canh tác, sử dụng phân bón hóa học, đốt phụ phẩm nông nghiệp và thay đổi mục đích sử dụng đất đã khiến phát thải CO₂ nông nghiệp trở thành một trong những nguyên nhân chính làm tăng nồng độ khí CO₂ trong khí quyển.
Một trong những nguồn phát thải CO₂ lớn nhất đến từ chuyển đổi rừng và đất tự nhiên sang đất nông nghiệp. Khi rừng bị chặt phá, lượng carbon tích trữ trong sinh khối và đất bị giải phóng dưới dạng CO₂. Quá trình này làm mất đi “bể chứa carbon” tự nhiên. Đồng thời làm suy giảm khả năng hấp thụ CO₂ trong tương lai.
Mặc dù phân bón hóa học giúp gia tăng năng suất cây trồng. Tuy nhiên quá trình sản xuất, vận chuyển và sử dụng chúng đều phát sinh CO₂ và các khí nhà kính khác. Ví dụ, sản xuất 1 tấn urê có thể thải ra hơn 1,5 tấn CO₂ tương đương. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, nhiên liệu cho máy nông nghiệp cũng góp phần làm gia tăng phát thải.
Tại nhiều quốc gia đang phát triển, đốt phụ phẩm nông nghiệp ngoài đồng vẫn là tập quán phổ biến. Quá trình này phát thải lượng lớn CO₂, CO và bụi mịn PM2.5. Nó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng.
Theo FAO (2023), đốt rơm rạ chiếm đến 10% lượng phát thải CO₂ nông nghiệp toàn cầu. Trong khi phần lớn lượng sinh khối này hoàn toàn có thể được tái sử dụng làm phân hữu cơ hoặc năng lượng sinh học.
Việc sử dụng máy kéo, máy gặt, hệ thống tưới tiêu, và vận chuyển nông sản tiêu thụ lượng lớn nhiên liệu hóa thạch. Trung bình, mỗi hecta canh tác cơ giới có thể thải ra từ 250 – 500 kg CO₂/năm chỉ từ nhiên liệu diesel.
>> Xem thêm: Các Hoạt Động Phát Thải Khí Nhà Kính
CO₂ là khí nhà kính chính gây ra hiệu ứng nhà kính. Dẫn đến tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu, làm thay đổi chu kỳ mùa vụ, phân bố lượng mưa và tăng tần suất thiên tai. Điều này tác động trực tiếp đến năng suất cây trồng, hiệu quả sử dụng nước và tính ổn định của hệ sinh thái nông nghiệp.
Các hoạt động phát thải CO₂ thường đi kèm với suy giảm chất hữu cơ trong đất. Làm giảm khả năng lưu trữ carbon và chất dinh dưỡng. Khi đất bị suy thoái, chu trình carbon tự nhiên bị gián đoạn, gây ra vòng xoáy phát thải – suy thoái – mất năng suất.
Phát thải CO₂ làm giảm khả năng hấp thụ CO₂ của hệ sinh thái. Đặc biệt, khi đất canh tác bị mất lớp mùn – vốn là nơi lưu trữ carbon hiệu quả nhất. Lượng CO₂ bị giải phóng càng lớn, khiến cân bằng carbon toàn cầu ngày càng mất ổn định.
Phát triển nông nghiệp theo hướng giảm phát thải và tăng hấp thụ CO₂ là xu thế tất yếu. Các biện pháp bao gồm:
Các mô hình tuần hoàn như chăn nuôi – trồng trọt kết hợp, tái chế phụ phẩm thành năng lượng sinh học (biogas, biochar) giúp giảm đáng kể phát thải CO₂ nông nghiệp và tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên.
Giảm phát thải CO₂ không chỉ là yêu cầu môi trường mà còn là chiến lược phát triển kinh tế xanh. Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Trong đó nông nghiệp đóng vai trò then chốt.
Sự kết hợp giữa khoa học đất, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo và quản lý dữ liệu số sẽ tạo nên nền tảng cho nông nghiệp carbon thấp, tuần hoàn và thích ứng biến đổi khí hậu.
>> Xem thêm: Các Nguồn Phát Thải Khí Nhà Kính
Phát thải CO₂ nông nghiệp là thách thức lớn nhưng cũng mở ra cơ hội cho chuyển đổi xanh trong lĩnh vực nông nghiệp. Việc hiểu rõ cơ chế phát thải, nguồn gốc và giải pháp giảm thiểu không chỉ giúp giảm tác động môi trường mà còn thúc đẩy nền nông nghiệp thông minh, bền vững và có trách nhiệm với hành tinh.
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT – LASI
Bài viết liên quan
Ngành tôm Việt Nam đã và đang giữ vai trò quan trọng trong kim ngạch xuất khẩu thủy sản, với thị trường trải rộng trên hơn 100 quốc gia. Tuy nhiên, sự phát triển bền vững của ngành phụ thuộc lớn vào khả năng đáp ứng tiêu chuẩn tôm xuất khẩu mà các thị trường […]
Trong bối cảnh ngành thủy sản toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ sang mô hình sản xuất minh bạch – bền vững – an toàn, việc sở hữu chứng nhận ASC và BAP đã trở thành điều kiện gần như bắt buộc đối với các doanh nghiệp nuôi, chế biến và xuất khẩu tôm. […]
Trong bối cảnh nhu cầu điện năng toàn cầu không ngừng gia tăng, trong khi áp lực giảm phát thải khí nhà kính ngày càng lớn, năng lượng gió ngoài khơi đang được nhiều quốc gia xem là một trong những giải pháp chiến lược để bảo đảm an ninh năng lượng và thực hiện […]
Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng mạnh đến phát triển thủy sản bền vững, các tiêu chuẩn quốc tế về khai thác có trách nhiệm ngày càng trở thành yếu tố bắt buộc để tiếp cận thị trường xuất khẩu giá trị cao. Một trong những chứng nhận quan trọng và uy tín nhất […]
Việc Việt Nam nhận thẻ vàng EC vào năm 2017 đã trở thành một dấu mốc quan trọng, cảnh báo về các rủi ro liên quan đến khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU Fishing). Đây không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn ảnh […]
Trong bối cảnh thị trường thủy sản toàn cầu ngày càng siết chặt tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, minh bạch chuỗi cung ứng và phát triển bền vững, thủy sản xuất khẩu Việt Nam phải đối mặt với yêu cầu ngày càng cao từ các nhà bán lẻ quốc tế. Nổi bật trong […]
Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có tiềm năng phát triển năng lượng mặt trời và gió hàng đầu khu vực Đông Nam Á, nhờ lợi thế tự nhiên vượt trội về bức xạ mặt trời và điều kiện gió. Trong bối cảnh nhu cầu điện năng tăng nhanh, áp […]
Trong quá trình phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió, một trong những bước quan trọng và mang tính quyết định nhất chính là khảo sát tiềm năng gió. Đây không chỉ là công đoạn thu thập dữ liệu khí tượng đơn thuần, mà còn là nền tảng để đánh giá […]
Trong bối cảnh thương mại thủy sản toàn cầu ngày càng chú trọng đến tính bền vững, trách nhiệm xã hội và an toàn thực phẩm, các chứng nhận quốc tế đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc định hình tiêu chuẩn sản xuất và gia tăng tính cạnh tranh. Trong số đó, […]
Trong những thập kỷ gần đây, xả thải trên biển từ hoạt động hàng hải, công nghiệp ven biển và khai thác tài nguyên biển đã trở thành vấn đề môi trường toàn cầu. Lượng chất thải phát sinh ngày càng lớn trong khi khả năng tự làm sạch của đại dương có giới hạn, […]
Trong bối cảnh khủng hoảng khí hậu đang gia tăng về mức độ và phạm vi ảnh hưởng, các quốc gia trên thế giới đang chuyển dịch mạnh mẽ sang các nguồn năng lượng bền vững nhằm giảm phát thải khí nhà kính và nâng cao an ninh năng lượng. Trong bài viết này, LASI […]
Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch sang các mô hình phát triển xanh và bền vững, năng lượng gió ngoài khơi nổi lên như một trong những nguồn năng lượng tái tạo có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất. Việt Nam, với đường bờ biển dài hơn 3.200 km và điều kiện gió […]
