Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, nông nghiệp – lĩnh vực vốn được xem là “xương sống” của nền kinh tế lại đang trở thành nguồn phát thải CO₂ đáng kể trên toàn cầu. Bài viết dưới đây LASI sẽ phân tích về nguyên nhân phát thải CO₂ nông nghiệp, những tác động đến môi trường. Từ đó hướng tới một nền nông nghiệp bền vững cho tương lai.
Phát thải CO₂ là một trong những chủ đề được quan tâm hàng đầu trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu. Theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), lĩnh vực nông nghiệp đóng góp khoảng 20 – 25% tổng lượng phát thải khí nhà kính (GHG) toàn cầu, trong đó carbon dioxide (CO₂) chiếm tỷ lệ đáng kể bên cạnh methane (CH₄) và nitrous oxide (N₂O).
Không chỉ là nguồn cung cấp lương thực cho nhân loại, nông nghiệp còn là lĩnh vực có mối liên hệ mật thiết với chu trình carbon tự nhiên. Tuy nhiên, sự mở rộng của đất canh tác, sử dụng phân bón hóa học, đốt phụ phẩm nông nghiệp và thay đổi mục đích sử dụng đất đã khiến phát thải CO₂ nông nghiệp trở thành một trong những nguyên nhân chính làm tăng nồng độ khí CO₂ trong khí quyển.
Một trong những nguồn phát thải CO₂ lớn nhất đến từ chuyển đổi rừng và đất tự nhiên sang đất nông nghiệp. Khi rừng bị chặt phá, lượng carbon tích trữ trong sinh khối và đất bị giải phóng dưới dạng CO₂. Quá trình này làm mất đi “bể chứa carbon” tự nhiên. Đồng thời làm suy giảm khả năng hấp thụ CO₂ trong tương lai.
Mặc dù phân bón hóa học giúp gia tăng năng suất cây trồng. Tuy nhiên quá trình sản xuất, vận chuyển và sử dụng chúng đều phát sinh CO₂ và các khí nhà kính khác. Ví dụ, sản xuất 1 tấn urê có thể thải ra hơn 1,5 tấn CO₂ tương đương. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, nhiên liệu cho máy nông nghiệp cũng góp phần làm gia tăng phát thải.
Tại nhiều quốc gia đang phát triển, đốt phụ phẩm nông nghiệp ngoài đồng vẫn là tập quán phổ biến. Quá trình này phát thải lượng lớn CO₂, CO và bụi mịn PM2.5. Nó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng.
Theo FAO (2023), đốt rơm rạ chiếm đến 10% lượng phát thải CO₂ nông nghiệp toàn cầu. Trong khi phần lớn lượng sinh khối này hoàn toàn có thể được tái sử dụng làm phân hữu cơ hoặc năng lượng sinh học.
Việc sử dụng máy kéo, máy gặt, hệ thống tưới tiêu, và vận chuyển nông sản tiêu thụ lượng lớn nhiên liệu hóa thạch. Trung bình, mỗi hecta canh tác cơ giới có thể thải ra từ 250 – 500 kg CO₂/năm chỉ từ nhiên liệu diesel.
>> Xem thêm: Các Hoạt Động Phát Thải Khí Nhà Kính
CO₂ là khí nhà kính chính gây ra hiệu ứng nhà kính. Dẫn đến tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu, làm thay đổi chu kỳ mùa vụ, phân bố lượng mưa và tăng tần suất thiên tai. Điều này tác động trực tiếp đến năng suất cây trồng, hiệu quả sử dụng nước và tính ổn định của hệ sinh thái nông nghiệp.
Các hoạt động phát thải CO₂ thường đi kèm với suy giảm chất hữu cơ trong đất. Làm giảm khả năng lưu trữ carbon và chất dinh dưỡng. Khi đất bị suy thoái, chu trình carbon tự nhiên bị gián đoạn, gây ra vòng xoáy phát thải – suy thoái – mất năng suất.
Phát thải CO₂ làm giảm khả năng hấp thụ CO₂ của hệ sinh thái. Đặc biệt, khi đất canh tác bị mất lớp mùn – vốn là nơi lưu trữ carbon hiệu quả nhất. Lượng CO₂ bị giải phóng càng lớn, khiến cân bằng carbon toàn cầu ngày càng mất ổn định.
Phát triển nông nghiệp theo hướng giảm phát thải và tăng hấp thụ CO₂ là xu thế tất yếu. Các biện pháp bao gồm:
Các mô hình tuần hoàn như chăn nuôi – trồng trọt kết hợp, tái chế phụ phẩm thành năng lượng sinh học (biogas, biochar) giúp giảm đáng kể phát thải CO₂ nông nghiệp và tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên.
Giảm phát thải CO₂ không chỉ là yêu cầu môi trường mà còn là chiến lược phát triển kinh tế xanh. Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Trong đó nông nghiệp đóng vai trò then chốt.
Sự kết hợp giữa khoa học đất, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo và quản lý dữ liệu số sẽ tạo nên nền tảng cho nông nghiệp carbon thấp, tuần hoàn và thích ứng biến đổi khí hậu.
>> Xem thêm: Các Nguồn Phát Thải Khí Nhà Kính
Phát thải CO₂ nông nghiệp là thách thức lớn nhưng cũng mở ra cơ hội cho chuyển đổi xanh trong lĩnh vực nông nghiệp. Việc hiểu rõ cơ chế phát thải, nguồn gốc và giải pháp giảm thiểu không chỉ giúp giảm tác động môi trường mà còn thúc đẩy nền nông nghiệp thông minh, bền vững và có trách nhiệm với hành tinh.
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT – LASI
Bài viết liên quan
Trong chuỗi hoạt động hàng hải, cập cầu là một trong những giai đoạn quan trọng và tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất. Một thao tác sai lệch nhỏ trong điều động tàu có thể dẫn đến va chạm, gây thiệt hại lớn về kinh tế, ảnh hưởng đến an toàn hàng hải và uy […]
Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển mình hướng đến phát triển bền vững và giảm phát thải carbon, việc hiểu rõ các nguồn năng lượng điện – từ truyền thống đến tái tạo là yếu tố nền tảng để hoạch định chiến lược năng lượng quốc gia, đầu tư hạ tầng điện, cũng như […]
Ngành thủy sản hiện đang giữ vai trò trụ cột trong phát triển kinh tế nông nghiệp Việt Nam, đóng góp đáng kể vào GDP và xuất khẩu quốc gia. Tuy nhiên, sự tăng trưởng nhanh kéo theo nhiều vấn đề về môi trường, dịch bệnh và hiệu quả sản xuất. Trong bối cảnh đó, […]
Trong lĩnh vực giao thông hàng hải, quá trình tàu cập cầu được xem là một trong những thao tác kỹ thuật phức tạp và rủi ro nhất. Chỉ trong vài phút cuối cùng của hành trình, một sai lệch nhỏ về góc cập cầu, tốc độ hay khoảng cách cũng có thể dẫn đến […]
Trong lĩnh vực giao thông hàng hải, việc tàu cập cảng là một trong những giai đoạn quan trọng và tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất. Chỉ cần một sai lệch nhỏ về khoảng cách tàu cập cảng, vận tốc hoặc góc tiếp cận có thể dẫn đến va chạm, gây thiệt hại lớn về […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, nhu cầu sử dụng năng lượng tăng nhanh trong khi nguồn nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt) dần cạn kiệt, thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ sang các nguồn năng lượng sạch – hướng đi vừa đảm bảo phát […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và giá vật tư ngày càng tăng. Người nuôi trồng thủy sản đang phải đối mặt với nhiều thách thức: chất lượng nước kém, dịch bệnh bùng phát, năng suất không ổn định, và chi phí sản xuất cao. Để giải quyết bài toán […]
Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ, điện mặt trời đã trở thành một trong những nguồn năng lượng tái tạo được ưu tiên phát triển hàng đầu. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng của nguồn năng lượng sạch này, việc dự báo sản lượng […]
Trong thời đại chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, dự án năng lượng đang trở thành từ khóa trọng tâm trong chiến lược phát triển của nhiều quốc gia và doanh nghiệp. Không chỉ đơn thuần là những công trình sản xuất điện, mỗi dự án năng lượng ngày nay còn thể hiện […]
Trong bối cảnh nguồn tài nguyên biển đang chịu áp lực nghiêm trọng từ khai thác quá mức và biến đổi khí hậu, chứng chỉ MSC (Marine Stewardship Council) trở thành một trong những tiêu chuẩn quốc tế quan trọng nhất nhằm thúc đẩy nghề khai thác thủy sản bền vững. Đây không chỉ là […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng và nhu cầu năng lượng toàn cầu không ngừng mở rộng, năng lượng gió đang nổi lên như một trong những trụ cột quan trọng của quá trình chuyển đổi năng lượng sạch. Trong đó, điện gió trên bờ (onshore wind power) được xem […]
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và lưu lượng vận tải biển ngày càng gia tăng, nước dằn tàu (ballast water) đóng vai trò không thể thiếu trong việc đảm bảo ổn định, cân bằng và an toàn cho tàu biển trong suốt hành trình. Tuy nhiên, chính nguồn nước tưởng chừng “vô hại” này […]
