Biến đổi khí hậu đang trở thành thách thức lớn nhất của thế kỷ 21, mà nguyên nhân chính xuất phát từ sự gia tăng nồng độ khí nhà kính trong khí quyển. Những loại khí như CO₂, CH₄ hay N₂O được thải ra từ nhiều hoạt động của con người, từ sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải cho đến sinh hoạt hàng ngày. Để có giải pháp cắt giảm và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, chúng ta cần tìm hiểu rõ các nguồn phát thải khí nhà kính, từ đó xây dựng chiến lược kiểm soát và chuyển đổi phù hợp.
Ngành điện bao gồm các hoạt động sản xuất, truyền tải và phân phối điện năng. Đây là một trong những lĩnh vực phát thải khí nhà kính lớn nhất hiện nay. Trong đó, carbon dioxide (CO₂) chiếm tỷ trọng chủ yếu, phát sinh từ quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí tự nhiên để tạo ra điện. Bên cạnh đó, một lượng nhỏ methane (CH₄) và nitrous oxide (N₂O) cũng được sinh ra trong quá trình này. Ngoài ra, mặc dù chiếm chưa đến 1% tổng lượng phát thải, lưu huỳnh hexafluoride (SF₆) – một loại khí cách điện được sử dụng trong các thiết bị truyền tải và phân phối – vẫn là nguồn phát thải cần chú ý bởi khả năng gây hiệu ứng nhà kính mạnh gấp nhiều lần so với CO₂.
Ngành giao thông vận tải bao gồm các hoạt động di chuyển người và hàng hóa bằng nhiều phương tiện như ô tô, xe tải, tàu hỏa, tàu thủy, máy bay và các hình thức vận tải khác. Đây là một trong những lĩnh vực phát thải khí nhà kính lớn, chủ yếu dưới dạng carbon dioxide (CO₂), được tạo ra từ quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (xăng, dầu diesel) trong động cơ đốt trong.
Các nguồn phát thải lớn nhất trong giao thông vận tải đến từ: xe du lịch; xe tải hạng trung và hạng nặng; xe tải hạng nhẹ (bao gồm SUV, xe bán tải, xe tải nhỏ). Ba nhóm phương tiện này chiếm hơn một nửa tổng lượng phát thải trong toàn bộ lĩnh vực giao thông vận tải. Phần còn lại đến từ các phương thức khác như hàng không thương mại, vận tải đường biển, tàu hỏa, đường ống và hoạt động sử dụng chất bôi trơn.
Ngoài CO₂, một lượng nhỏ methane (CH₄) và nitrous oxide (N₂O) cũng được sinh ra trong quá trình đốt cháy nhiên liệu. Bên cạnh đó, hydrofluorocarbon (HFC) – phát thải từ hệ thống điều hòa không khí trên các phương tiện và phương tiện vận tải lạnh – tuy chiếm tỷ trọng thấp nhưng cũng góp phần gia tăng hiệu ứng nhà kính do khả năng giữ nhiệt mạnh gấp nhiều lần CO₂.
>> Xem thêm: Hệ Thống Quan Trắc Khí Nhà Kính Eddy Covariance
Ngành công nghiệp là lĩnh vực sản xuất hàng hóa và nguyên liệu thô phục vụ đời sống hằng ngày, đồng thời cũng là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính (KNK) lớn. Phát thải từ công nghiệp có thể được chia thành hai nhóm chính: khí thải trực tiếp và khí thải gián tiếp.
Khí thải trực tiếp là lượng khí thải được tạo ra ngay tại cơ sở sản xuất. Nguồn phát thải bao gồm:
– Quá trình đốt nhiên liệu (chủ yếu là nhiên liệu hóa thạch) để cung cấp năng lượng và nhiệt cho sản xuất.
– Các phản ứng hóa học công nghiệp, ví dụ trong sản xuất xi măng, sắt thép, hóa chất.
– Rò rỉ khí từ thiết bị và quy trình công nghiệp: phần lớn khí thải trực tiếp đến từ việc đốt nhiên liệu, trong khi khoảng một phần ba còn lại liên quan đến rò rỉ từ hệ thống dầu khí, sử dụng nhiên liệu trong sản xuất (như sản phẩm dầu mỏ dùng để sản xuất nhựa), cũng như các phản ứng hóa học đặc thù.
Khí thải gián tiếp là lượng khí thải phát sinh bên ngoài khuôn viên nhà máy, chủ yếu đến từ quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch tại các nhà máy điện để sản xuất điện năng, sau đó được cung cấp cho các cơ sở công nghiệp nhằm vận hành máy móc, tòa nhà và dây chuyền sản xuất.
Khu vực dân cư và thương mại bao gồm các hộ gia đình và cơ sở kinh doanh dịch vụ (không tính đến hoạt động nông nghiệp hay công nghiệp). Đây cũng là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính đáng kể, xuất phát từ cả khí thải trực tiếp và khí thải gián tiếp.
Khí thải trực tiếp từ các hoạt động hàng ngày trong sinh hoạt và kinh doanh tạo ra phát thải thông qua:
– Đốt nhiên liệu hóa thạch như khí tự nhiên, dầu mỏ để sưởi ấm và nấu nướng, thải ra CO₂, CH₄ và N₂O. Riêng khí tự nhiên chiếm tới 80% lượng phát thải CO₂ trực tiếp từ nhiên liệu hóa thạch trong lĩnh vực này (số liệu năm 2019).
– Quản lý chất thải rắn: rác hữu cơ tại bãi chôn lấp phân hủy và sinh ra CH₄.
– Xử lý nước thải: các nhà máy xử lý nước thải và hệ thống khí sinh học phát sinh CH₄ và N₂O do quá trình phân hủy kỵ khí.
– Rò rỉ khí flo (HFCs) từ thiết bị điều hòa không khí, tủ lạnh trong hộ gia đình và doanh nghiệp, thường xảy ra trong bảo dưỡng hoặc khi thiết bị bị hỏng.
Khí thải gián tiếp được tạo ra từ quá trình sản xuất điện tại các nhà máy điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch, sau đó cung cấp cho khu vực thương mại và dân cư để phục vụ chiếu sáng, vận hành thiết bị điện tử, điều hòa, hệ thống sưởi, làm lạnh…
Ngành nông nghiệp là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính quan trọng, góp phần đáng kể vào biến đổi khí hậu toàn cầu. Các hoạt động sản xuất cây trồng và chăn nuôi tạo ra nhiều loại khí thải, trong đó chủ yếu là nitơ oxit (N₂O), metan (CH₄) và một phần carbon dioxide (CO₂). Cụ thể, việc quản lý đất nông nghiệp như bón phân, trồng cây cố định đạm, thoát nước đất hữu cơ hay tưới tiêu thường dẫn đến phát thải N₂O, chiếm hơn một nửa tổng lượng khí thải của toàn ngành.
Trong chăn nuôi, đặc biệt là gia súc nhai lại, quá trình lên men đường ruột tạo ra một lượng lớn khí CH₄, chiếm hơn 25% tổng phát thải. Ngoài ra, quá trình quản lý và xử lý phân chuồng cũng thải ra đáng kể CH₄ và N₂O, chiếm khoảng 12% phát thải nông nghiệp. Bên cạnh đó, các nguồn nhỏ hơn bao gồm CO₂ từ việc bón vôi và urê, CH₄ từ trồng lúa nước, cũng như CH₄ và N₂O từ việc đốt tàn dư cây trồng. Nhìn chung, phát thải trong nông nghiệp có tính đa dạng, phức tạp và gắn liền với cả sản xuất cây trồng lẫn chăn nuôi, đòi hỏi những giải pháp tổng hợp để quản lý và giảm thiểu hiệu quả.
>> Xem thêm: Các Biện Pháp Giảm Phát Thải Khí Nhà Kính Phổ Biến Hiện Nay
Hiểu rõ đặc điểm các nguồn phát thải khí nhà kính không chỉ giúp đưa ra các giải pháp quản lý, giám sát phù hợp mà còn là cơ sở quan trọng để xây dựng lộ trình giảm phát thải hiệu quả. Chỉ khi có sự phối hợp đồng bộ giữa các lĩnh vực và áp dụng công nghệ, chính sách xanh, chúng ta mới có thể từng bước giảm thiểu tác động tiêu cực, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ hành tinh trước thách thức biến đổi khí hậu
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT – LASI
Bài viết liên quan
Trong lĩnh vực khí tượng hiện đại, việc dự báo chính xác và kịp thời đóng vai trò cực kỳ quan trọng, không chỉ phục vụ nghiên cứu mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sản xuất và an toàn của con người. Bên cạnh các mô hình dự báo nổi tiếng như […]
Trong những năm gần đây, nuôi cá nước ngọt đã trở thành một trong những ngành nghề mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhiều hộ gia đình và trang trại. Tuy nhiên, để thành công, người nuôi không chỉ cần nguồn giống chất lượng mà còn phải nắm vững các kỹ thuật chăm […]
Trong lĩnh vực dự báo thời tiết hiện đại, độ chính xác và tính kịp thời luôn là yếu tố then chốt. Một trong những công cụ được các nhà khí tượng học tin dùng hiện nay chính là mô hình HRRR (High-Resolution Rapid Refresh) – mô hình dự báo thời tiết với độ phân […]
Trong bối cảnh nhu cầu thực phẩm sạch, an toàn và thân thiện với môi trường ngày càng gia tăng, nuôi trồng thủy sản hữu cơ đang nổi lên như một giải pháp bền vững cho ngành thủy sản. Không chỉ cung cấp nguồn hải sản giàu dinh dưỡng, đảm bảo sức khỏe người tiêu […]
Trong ngành hàng hải, nước dằn tàu (Ballast Water) đóng vai trò quan trọng giúp ổn định và cân bằng tàu trong quá trình vận hành. Tuy nhiên, việc xả thải nước dằn ra môi trường biển có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng, đặc biệt là sự xâm nhập của các loài […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt và nhu cầu cắt giảm phát thải khí nhà kính trở thành mục tiêu toàn cầu. Việc tìm kiếm những nguồn năng lượng sạch, ổn định và bền vững là yêu cầu cấp thiết. Trong số đó, điện gió ngoài khơi đang nổi lên […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, ngành hàng hải – vận tải biển cũng đang chịu nhiều áp lực trong việc giảm phát thải và phát triển bền vững. Các cảng biển, vốn là trung tâm giao thương, logistics và xuất nhập khẩu, lại là […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, phát thải khí nhà kính trở thành một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng nóng lên toàn cầu. Hậu quả của nó không chỉ ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên mà còn tác động trực tiếp đến kinh […]
Khi nhân loại đang phải đối mặt với thách thức cạn kiệt tài nguyên và khủng hoảng khí hậu, nhu cầu tìm kiếm giải pháp năng lượng bền vững trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh đó, nguồn năng lượng sạch có thể tái tạo nổi lên như “chìa khóa vàng” […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và nguồn tài nguyên thiên nhiên dần cạn kiệt, việc tìm kiếm và sử dụng nguồn năng lượng sạch bao gồm các dạng năng lượng tái tạo trở thành giải pháp bền vững. Những nguồn năng lượng này không chỉ giảm phát thải khí […]
Năng lượng xanh là gì? Đây là một nguồn năng lượng được khai thác từ các tài nguyên thiên nhiên, có khả năng tái tạo liên tục và không gây ô nhiễm môi trường. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, việc tìm hiểu năng lượng […]
Tại kỳ họp lần thứ 81 (tháng 3/2024), Ủy ban MEPC của IMO đã ban hành Nghị quyết MEPC.387(81) và Thông tư BWM.2/Circ.82, đưa ra những hướng dẫn quan trọng liên quan đến việc quản lý nước dằn trong điều kiện chất lượng nước khó khăn và việc lưu trữ tạm thời nước thải đã […]
