Trong bối cảnh năng lượng tái tạo đang trở thành xu hướng phát triển bền vững toàn cầu, điện mặt trời ngày càng được nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp lựa chọn. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng hiệu suất của hệ thống điện mặt trời có thể bị suy giảm nghiêm trọng bởi những yếu tố rất “thầm lặng”. Đó chính là độ ẩm và nhiễm bẩn.
Hai yếu tố tưởng chừng đơn giản này lại có ảnh hưởng sâu sắc đến khả năng hấp thụ bức xạ mặt trời, độ bền vật liệu và khả năng vận hành tối ưu của tấm pin. Nếu không được quan tâm đúng mức, chúng có thể âm thầm rút ngắn tuổi thọ và làm giảm hiệu quả đầu tư của cả hệ thống.
Độ ẩm trong không khí không chỉ là một yếu tố thời tiết. Nó còn tiềm ẩn nhiều rủi ro kỹ thuật cho hệ thống điện mặt trời. Khi độ ẩm cao, hơi nước dễ lên vào các khe hở giữa lớp kính và khung pin. Nguy cơ này càng lớn hơn đối với các tấm pin đã sử dụng lâu năm. Ngoài ra, việc lắp đặt sai tiêu chuẩn cũng làm tăng khả năng thẩm thấu của hơi nước. Nếu tích tụ lâu dài, hơi ẩm sẽ ăn mòn vi mạch và oxy hóa các linh kiện dẫn điện bên trong. Kết quả là hiệu suất giảm dần theo thời gian.
Ngoài ra, trong điều kiện ẩm ướt, hiện tượng sương đọng vào buổi sáng sớm hay sau mưa lớn khiến bề mặt pin bị che phủ bởi một lớp nước mỏng. Lớp nước này có thể phản xạ hoặc khúc xạ ánh sáng mặt trời, làm giảm lượng bức xạ tiếp nhận. Một tấm pin bị ướt thường có hiệu suất thấp hơn từ 5 – 15% so với điều kiện khô ráo.
Điều đặc biệt cần lưu ý là độ ẩm thường xuất hiện theo chu kỳ dài, khó kiểm soát. Bạn chỉ có thể phát hiện qua các dấu hiệu như giảm công suất bất thường, chập chờn hoặc hỏng hóc ngầm. Vì thế, nếu không có hệ thống giám sát và bảo trì định kỳ, thiệt hại do độ ẩm gây ra là rất khó khắc phục.
Một trong những yêu cầu quan trọng nhất của tấm pin mặt trời là giữ cho bề mặt kính sạch và không bị che phủ. Tuy nhiên, bụi bẩn, lá cây khô, phân chim, côn trùng chết và thậm chí là cặn muối ở khu vực ven biển đều có thể tích tụ dày đặc trên bề mặt tấm pin. Việc này tạo nên tình trạng gọi là nhiễm bẩn.
Nhiễm bẩn làm giảm lượng ánh sáng chiếu đến tế bào quang điện, từ đó làm giảm công suất phát điện. Tùy theo mức độ bám bụi và vị trí địa lý, các nghiên cứu cho thấy hiệu suất tấm pin có thể giảm từ 10% đến 25%. Thậm chí nếu không được vệ sinh thường xuyên, hiệu suất có thể giảm lên tới 40%.
Đặc biệt, bụi bẩn không phân bố đồng đều còn có thể gây hiện tượng “điểm nóng” (hot spot). Đây là hiện tượng những vùng pin quá tải nhiệt do bị cản sáng một phần. Hiện tượng này không chỉ gây giảm hiệu suất mà còn làm tăng nguy cơ hỏng hóc nghiêm trọng cho toàn bộ chuỗi pin.
Độ ẩm và nhiễm bẩn không tồn tại một cách độc lập. Trên thực tế, chúng thường kết hợp với nhau và tạo ra tác động cộng hưởng tiêu cực.
Khi không khí ẩm kết hợp với lớp bụi mịn trên bề mặt pin, chúng tạo thành một lớp bùn hoặc màng nhầy. Chúng rất khó để loại bỏ nếu chỉ dùng nước thông thường. Lớp màng này không chỉ che ánh sáng mà còn tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật phát triển. Điều này dễ dàng gây mốc, thậm chí ăn mòn bề mặt kính theo thời gian. Ở các vùng khí hậu nhiệt đới như Việt Nam, nơi mùa mưa kéo dài và độ ẩm không khí luôn cao, nguy cơ tích tụ nhiễm bẩn ẩm càng cao nếu không có kế hoạch bảo trì phù hợp.
>> Xem thêm: Năng Lượng Tái Tạo – Chìa Khóa Hiện Đại Hóa Hệ Thống Điện Quốc Gia
Để hệ thống điện mặt trời đạt được hiệu suất tối ưu và vận hành bền bỉ theo thời gian, việc quản lý hai yếu tố thường bị xem nhẹ là độ ẩm và nhiễm bẩn là điều không thể bỏ qua. Chủ đầu tư, đơn vị vận hành và người sử dụng cần thiết lập quy trình giám sát – bảo trì một cách bài bản, chủ động thay vì chỉ xử lý khi có sự cố. Cụ thể:
Tấm pin mặt trời tuy có kết cấu vững chắc, nhưng vẫn có nguy cơ bị hở hoặc xuống cấp theo thời gian. Việc này dễ dàng diễn ra đặc biệt tại các điểm tiếp nối như viền khung nhôm, mặt sau pin và hộp nối dây. Trong điều kiện mưa bão, hoặc ở các vùng có độ ẩm không khí cao quanh năm (như ven biển, miền núi), nguy cơ hơi ẩm thâm nhập là rất lớn.
Do đó, cần thực hiện kiểm tra định kỳ tình trạng kín khít của từng tấm pin:
Sử dụng máy đo cách điện (insulation tester) để xác định khả năng cách điện của pin. Đây là dấu hiệu sớm cho thấy hơi ẩm đã xâm nhập.
Dùng camera nhiệt (thermal camera) để quét nhiệt bề mặt pin, phát hiện các điểm nóng bất thường có thể do ẩm gây rò điện ngầm.
Tăng tần suất kiểm tra sau mùa mưa hoặc sau khi có thiên tai (bão, giông lốc) để kịp thời phát hiện rò rỉ.
Việc kiểm tra sớm sẽ giúp tránh được các hỏng hóc khó phát hiện bằng mắt thường, giảm thiểu thiệt hại dài hạn.
Một tấm pin sạch là điều kiện tiên quyết để hấp thụ tối đa ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên, trong môi trường nhiều khói bụi (gần công trường, nhà máy, đường quốc lộ…), hoặc vào mùa khô, lớp bụi bẩn có thể tích tụ nhanh chóng. Cả quá trình có thể diễn ra chỉ trong vài tuần.
Giải pháp vệ sinh chuẩn bao gồm:
Lên lịch vệ sinh định kỳ từ 3- 4 tháng/lần, tùy theo điều kiện môi trường khu vực lắp đặt.
Dùng nước sạch (nước mưa hoặc nước tinh khiết) để rửa pin, tránh dùng nước giếng khoan chứa khoáng chất có thể để lại cặn.
Sử dụng khăn mềm hoặc chổi cao su đầu xốp, tuyệt đối không dùng bàn chải cứng hoặc hóa chất tẩy rửa mạnh.
Nếu hệ thống lớn, nên cân nhắc đầu tư hệ thống vệ sinh bán tự động hoặc phun rửa áp lực thấp, giúp tiết kiệm nhân công và đảm bảo an toàn.
Ngoài ra, nên vệ sinh vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh khi pin đang nóng để giảm nguy cơ sốc nhiệt gây nứt bề mặt kính.
>> Xem thêm: Trang Trại Điện Mặt Trời – Xu Hướng Tất Yếu Cho Tương Lai Xanh Bền Vững
Một trong những cách hiệu quả nhất để phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến độ ẩm và nhiễm bẩn là sử dụng hệ thống giám sát điện mặt trời thông minh. Hệ thống này cho phép:
Theo dõi hiệu suất theo thời gian thực, từng chuỗi pin hoặc từng tấm pin (với inverter có MPPT đa vùng).
So sánh sản lượng giữa các cụm, từ đó phát hiện sớm điểm bất thường. Ví dụ như một tấm pin cho sản lượng thấp bất thường do bụi bẩn bám cục bộ hoặc rò rỉ ẩm.
Gửi cảnh báo qua điện thoại hoặc website khi xuất hiện sụt giảm hiệu suất bất thường hoặc lỗi hệ thống.
Việc đầu tư hệ thống giám sát không chỉ hỗ trợ phòng ngừa độ ẩm và nhiễm bẩn mà còn nâng cao năng suất vận hành toàn hệ thống về lâu dài. LASI hiện nay đang có sản phẩm, thiết bị giám sát với độ chính xác tiệm cận 100%, giúp bạn nâng cao hiệu suất pin mặt trời hiệu quả.
Độ ẩm và nhiễm bẩn là hai mối đe dọa âm thầm. Chúng có thể gây suy giảm hiệu suất nghiêm trọng cho tấm pin mặt trời. Để bảo vệ hệ thống, cần nhận diện đúng các rủi ro này. Việc kết hợp giám sát, vệ sinh và bảo trì chủ động là giải pháp hiệu quả. Nhờ đó, hệ thống có thể vận hành bền bỉ, tối ưu chi phí và khai thác trọn vẹn tiềm năng của năng lượng sạch.
Đừng để hai “kẻ thù thầm lặng” này âm thầm làm giảm đi giá trị đầu tư của bạn. Hãy liên hệ ngay đến LASI để được tư vấn và hỗ trợ! Hãy vì một tương lai sử dụng năng lượng mặt trời bền vững, thông minh và hiệu quả hơn.
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT LASI
Bài viết liên quan
Agri Vietnam 2025 – Triển lãm quốc tế lần thứ 5 chính thức trở lại vào tháng 6 tại TP.HCM. Sự kiện lần này khẳng định vai trò trung tâm trong tiến trình hội nhập và đổi mới công nghệ nông nghiệp. Từ một sự kiện nội bộ, Agri Vietnam đã phát triển thành diễn […]
Biến đổi khí hậu, ô nhiễm và khan hiếm nước ngọt đang đặt ngành thủy sản trước bài toán kép: tăng sản lượng nhưng vẫn phải bảo vệ môi trường và đảm bảo sinh kế. Trong bối cảnh đó, nuôi trồng thủy sản đa tầng nổi lên như một giải pháp toàn diện. Mô hình […]
Khi nhắc đến điện mặt trời, phần lớn chúng ta đều nghĩ đến ánh nắng – nguồn năng lượng đầu vào không thể thiếu. Tuy nhiên, trong thực tế vận hành, ánh nắng chỉ là một phần của bức tranh tổng thể. Đằng sau sự ổn định và hiệu quả của hệ thống pin mặt […]
Khi nhắc đến điện mặt trời, hầu hết mọi người đều cho rằng chỉ cần có nắng là có điện. Tuy nhiên, thực tế phức tạp hơn rất nhiều. Bức xạ mặt trời, albedo và nhiệt độ là ba yếu tố tự nhiên đóng vai trò quyết định đến hiệu suất pin mặt trời. Chúng […]
Năng lượng mặt trời đang trở thành nguồn năng lượng tái tạo quan trọng trên toàn cầu, giữ vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, bền vững. Nhiều quốc gia đã nhận thức rõ tầm quan trọng của năng lượng này. Chính vì vậy, họ đã và đang […]
Trước bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, Việt Nam đang từng bước chuyển mình mạnh mẽ trên bản đồ năng lượng toàn cầu. Tại Hội nghị COP26, Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050. Đây là mục tiêu tham vọng, đòi hỏi chuyển […]
Biến đổi khí hậu và khủng hoảng năng lượng đang đe dọa mọi quốc gia trên thế giới. Trước thách thức này, năng lượng tái tạo nổi lên như giải pháp sống còn. Đây là loại năng lượng sạch, được khai thác từ thiên nhiên như gió, mặt trời, nước và sinh khối. Khác với […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, các quốc gia và doanh nghiệp đang nỗ lực thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 (Net Zero). Để hiện thực hóa mục tiêu này, một yếu tố then chốt không thể thiếu chính là hệ thống MRV khí nhà […]
Biến đổi khí hậu đang tái định hình lại cách thức vận hành nền kinh tế toàn cầu. Các quốc gia, doanh nghiệp và nhà đầu tư ngày càng nhấn mạnh cam kết Net Zero – mục tiêu phát thải ròng khí nhà kính bằng 0. Để đạt được điều đó, ngoài việc cắt giảm […]
Nuôi trồng tôm giống là ngành thủy sản phát triển mạnh tại Việt Nam, giữ vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng. Để đạt năng suất và chất lượng cao, người nuôi cần hiểu rõ các giai đoạn phát triển tôm, chọn giống tốt và quản lý môi trường nuôi hợp lý. Đồng thời, […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu đang diễn ra với những tác động ngày càng rõ nét, nhu cầu quan trắc chính xác các dòng trao đổi khí nhà kính giữa lớp bề mặt Trái Đất và khí quyển trở nên hết sức quan trọng. Phương pháp Eddy Covariance (Hiệp phương sai […]
Trong bối cảnh nông nghiệp toàn cầu hướng tới phát triển bền vững và giảm phát thải khí nhà kính, nhu cầu áp dụng các phương pháp quan trắc khí nhà kính theo tiêu chuẩn quốc tế ngày càng gia tăng nhằm đảm bảo tính minh bạch, độ chính xác và khả năng đối chiếu […]
