Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu thiệt hại nặng nề nhất do thiên tai. Nhằm nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo và quản lý rủi ro, Chính phủ đã ban hành Nghị định 66/2021/NĐ-CP – một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý về phòng chống thiên tai, đặc biệt trong lĩnh vực quan trắc và cảnh báo sớm.
Nghị định 66/2021/NĐ-CP được ban hành ngày 6/7/2021 và có hiệu lực từ 20/8/2021. Văn bản này quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai sửa đổi năm 2020. Nghị định này tập trung vào các nội dung:
Quản lý, vận hành, khai thác hệ thống quan trắc, giám sát thiên tai.
Cơ chế phối hợp trong cảnh báo, dự báo thiên tai.
Quy định về các loại hình thiên tai cần theo dõi, cảnh báo.
Quy định chi tiết về báo cáo, chia sẻ dữ liệu thiên tai giữa các cơ quan chức năng và địa phương.
Nghị định nhấn mạnh vai trò của công nghệ, tự động hóa và dữ liệu thời gian thực trong quan trắc. Đây là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực ứng phó sớm và hiệu quả.
Một nội dung cốt lõi của Nghị định 66/2021/NĐ-CP là yêu cầu rõ trách nhiệm. Tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động dự báo và cảnh báo thiên tai phải thực hiện đầy đủ theo quy định:
Thiết lập mạng lưới quan trắc khí tượng thủy văn, động đất, sóng thần, trượt lở đất, xâm nhập mặn, ngập úng…
Vận hành theo quy trình kỹ thuật được phê duyệt.
Đảm bảo dữ liệu được truyền tải tự động, liên tục, chính xác về các trung tâm điều phối quốc gia.
Đặc biệt, nghị định đưa ra hướng dẫn cụ thể về:
Tần suất đo đạc, quy trình kiểm định thiết bị.
Chuẩn định dạng dữ liệu truyền dẫn (XML, CSV, API).
Yêu cầu đồng bộ về bản đồ nền, tọa độ địa lý, và mô hình số độ cao (DEM) trong hệ thống GIS phục vụ cảnh báo.
Các dự án hạ tầng như đường cao tốc, hồ chứa, khu đô thị lớn bắt buộc phải lắp đặt hệ thống quan trắc. Yêu cầu này được quy định rõ trong Nghị định 66/2021/NĐ-CP.
Một điểm nhấn quan trọng của Nghị định 66/2021/NĐ-CP là quy định bắt buộc chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan có liên quan. Dữ liệu này gồm:
Lượng mưa, mực nước sông, thủy triều, dòng chảy.
Nhiệt độ, độ ẩm, áp suất khí quyển.
Trượt lở đất, sóng thần, động đất.
Hình ảnh vệ tinh, radar, cảm biến đo mưa, camera giám sát lũ.
Dữ liệu cần được thu thập liên tục, đồng bộ và lưu giữ ít nhất 5 năm. Đây là cơ sở quan trọng cho các hoạt động dự báo, cảnh báo và quản lý thiên tai.
Lập bản đồ nguy cơ thiên tai.
Phát tín hiệu cảnh báo cho người dân.
Cập nhật thông tin trực tuyến qua web/app đến chính quyền địa phương.
Việc bắt buộc chia sẻ dữ liệu là bước đi chiến lược. Nó giúp phá bỏ “bức tường thông tin” giữa các ngành. Đây chính là điểm yếu từng tồn tại trong các sự cố thiên tai trước đây.
Nghị định 66/2021/NĐ-CP cũng khuyến khích ứng dụng công nghệ hiện đại vào quan trắc và cảnh báo. Trong đó có:
Hệ thống cảm biến tự động đo mực nước, mưa, địa chấn.
Công nghệ AI để phân tích mô hình lũ quét, sạt lở.
Ứng dụng Big Data và viễn thám để dự báo theo kịch bản.
Thiết bị truyền tín hiệu cảnh báo bằng loa tự động, sóng vô tuyến, sóng di động…
Sự tích hợp giữa cảm biến, dữ liệu và nền tảng cảnh báo giúp nâng cao khả năng phản ứng nhanh trước thiên tai. Nhờ đó, thiệt hại về người và tài sản được giảm thiểu đáng kể.
Với đơn vị thi công, đầu tư hạ tầng hoặc quản lý khu công nghiệp, khu dân cư, việc tuân thủ Nghị định 66/2021/NĐ-CP là bắt buộc. Đây cũng là yếu tố sống còn khi đối mặt với thiên tai. Doanh nghiệp cần:
Lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường – thời tiết – địa chất theo đúng quy chuẩn.
Kết nối dữ liệu về trung tâm dự báo thiên tai quốc gia.
Có kế hoạch ứng phó sự cố thiên tai tại chỗ.
Đào tạo cán bộ vận hành hệ thống cảnh báo sớm.
Doanh nghiệp xuất khẩu sang châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc đối mặt với yêu cầu khắt khe về an toàn chuỗi cung ứng. Trong đó, khả năng giám sát rủi ro thiên tai tại cơ sở sản xuất là yếu tố bắt buộc. Đây cũng là điều kiện để đáp ứng tiêu chuẩn ESG quốc tế. Nhiều đơn vị đã chọn LASI làm đối tác triển khai hệ thống quan trắc đạt chuẩn. Chúng tôi cung cấp giải pháp quan trắc toàn diện, tích hợp cảm biến tự động, phân tích dữ liệu và cảnh báo sớm, đáp ứng đầy đủ Nghị định 66 và các tiêu chuẩn quốc tế.
Nghị định 66/2021/NĐ-CP đã tạo ra một khuôn khổ pháp lý bài bản. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực tế vẫn gặp nhiều rào cản về kỹ thuật, hạ tầng và nguồn lực.
Hạ tầng quan trắc lạc hậu: Nhiều hệ thống đo mưa, mực nước, địa chấn đã cũ, thiết bị không đồng bộ và thiếu khả năng truyền dữ liệu tự động. Nhiều trạm vẫn ghi tay, không đáp ứng yêu cầu thời gian thực.
Thiếu nhân lực kỹ thuật: Vận hành hệ thống hiện đại cần kiến thức liên ngành như IoT, AI, viễn thám. Tuy nhiên, cán bộ cơ sở chưa được đào tạo bài bản để đáp ứng yêu cầu này.
Dữ liệu phân tán, khó chia sẻ: Các cơ quan thường quản lý dữ liệu riêng lẻ, thiếu nền tảng dùng chung. Điều này gây chồng chéo và hạn chế hiệu quả cảnh báo sớm.
Để Nghị định 66/2021/NĐ-CP phát huy hiệu quả, chúng ta cần thay đổi cách tiếp cận. Thay vì phản ứng sau thiên tai, phải chủ động phòng ngừa bằng công nghệ và dữ liệu.. Một số hướng đi then chốt bao gồm:
Xã hội hóa đầu tư quan trắc – cảnh báo sớm: Các địa phương cần khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư hoặc thuê dịch vụ quan trắc tự động. Mô hình đối tác công – tư (PPP) giúp tiết kiệm ngân sách và thúc đẩy ứng dụng công nghệ mới.
Tăng cường hợp tác và chuyển giao công nghệ: Học hỏi từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức là hướng đi cần thiết. Đây đều là các quốc gia có hệ thống cảnh báo sớm hàng đầu. Việc tiếp cận công nghệ cảm biến, trạm đo tự động và AI sẽ giúp nâng cao năng lực dự báo thiên tai..
Đào tạo nhân lực liên ngành: Vận hành hệ thống hiện đại cần kỹ năng CNTT và kiến thức về môi trường, địa chất, thủy văn. Do đó, cần phát triển chương trình đào tạo chuyên sâu, thực hành và cập nhật công nghệ thường xuyên.
Nghị định 66/2021/NĐ-CP không chỉ là một văn bản pháp lý. Đây còn là nền tảng để xây dựng hệ thống phòng chống thiên tai chủ động, hiện đại và liên thông.
Dữ liệu đang trở thành vũ khí trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp. Việc đầu tư vào hệ thống quan trắc – cảnh báo sớm vì thế không còn là lựa chọn mà là trách nhiệm và chiến lược sống còn. LASI sẵn sàng đồng hành cùng bạn với các giải pháp quan trắc đạt chuẩn, tích hợp công nghệ thông minh và hỗ trợ kỹ thuật toàn diện.
Bài viết liên quan
Trong lĩnh vực năng lượng gió, việc đo đạc và phân tích chính xác đặc tính gió ở nhiều độ cao khác nhau là yếu tố then chốt để đánh giá tiềm năng dự án. Công nghệ LiDAR (Light Detection and Ranging) – hay còn gọi là thiết bị đo gió phân tầng ra đời […]
Trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng và biến đổi khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng, việc tìm kiếm và khai thác các nguồn năng lượng có thể tái tạo được đang là xu hướng tất yếu trên toàn cầu. Không chỉ giúp giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, năng […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và nhu cầu thực phẩm sạch ngày càng gia tăng, nuôi trồng thủy sản thông minh đang trở thành xu hướng tất yếu của nền nông nghiệp hiện đại. Không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, mô hình này còn […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và khủng hoảng năng lượng ngày càng nghiêm trọng. Thế giới đang dần chuyển dịch từ các nguồn năng lượng hóa thạch sang năng lượng xanh – nguồn năng lượng sạch, tái tạo và thân thiện với môi trường. Tuy nhiên năng lượng xanh gồm những loại nào? […]
Cơn bão số 10 (Bualoi) đổ bộ vào các tỉnh từ Nghệ An đến Bắc Quảng Trị ngày 29/9 vừa qua đã gây ra thiệt hại nặng nề cho nhiều lĩnh vực. Đặc biệt là nuôi trồng thủy sản – ngành kinh tế mũi nhọn của khu vực ven biển miền Trung. Sau mưa bão, […]
Nước dằn tàu đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cân bằng và an toàn cho tàu biển. Tuy nhiên đồng thời cũng tiềm ẩn nguy cơ phát tán các loài sinh vật ngoại lai và gây ô nhiễm môi trường. Trước yêu cầu ngày càng nghiêm ngặt từ Công ước Quốc tế về […]
Trong nuôi trồng thủy sản, oxy hòa tan (DO – Dissolved Oxygen) được xem là “yếu tố sống còn” quyết định đến sức khỏe, tốc độ sinh trưởng và năng suất của thủy sản. Một hệ sinh thái ao nuôi chỉ thực sự ổn định khi hàm lượng oxy hòa tan được duy trì ở […]
Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng toàn cầu ngày càng gia tăng và vấn đề biến đổi khí hậu trở nên cấp bách. Việc tìm kiếm các nguồn năng lượng sạch, tái tạo đang là xu hướng tất yếu. Năng lượng gió, với ưu thế dồi dào, thân thiện môi trường và chi phí […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng, vấn đề phát thải khí nhà kính trở thành mối quan tâm hàng đầu của toàn cầu. Khí nhà kính như CO₂, CH₄, N₂O… vốn có tác dụng giữ nhiệt cho Trái đất. Tuy nhiên khi nồng độ tăng quá cao […]
Thời gian gần đây, thời tiết tại Việt Nam có nhiều diễn biến phức tạp với mưa lớn kéo dài và bão liên tiếp. Chính vì vậy, hoạt động nuôi trồng thủy sản luôn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, độ mặn, pH, cùng với nguy cơ […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và nhu cầu năng lượng liên tục gia tăng, việc tìm kiếm giải pháp bền vững trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia. Trong đó, năng lượng xanh, bao gồm năng lượng mặt trời, gió, thủy điện, sinh khối… được xem […]
Mùa mưa bão luôn là giai đoạn khó khăn nhất đối với người nuôi tôm. Khi thời tiết thay đổi thất thường, môi trường ao nuôi dễ biến động. Dịch bệnh bùng phát và rủi ro thiệt hại kinh tế tăng cao. Để đảm bảo vụ nuôi an toàn, hiệu quả, người nuôi cần chủ […]
