Trong bối cảnh nhu cầu thực phẩm thủy sản ngày càng tăng cao, nuôi trồng thủy sản (Aquaculture) đã trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Không chỉ góp phần đảm bảo an ninh lương thực, tạo công ăn việc làm cho hàng triệu lao động. Nuôi trồng thủy sản còn đóng vai trò quan trọng trong kim ngạch xuất khẩu, nâng cao vị thế của quốc gia trên bản đồ thủy sản thế giới. Vậy nuôi trồng thủy sản (Aquaculture) là gì, lợi ích ra sao? Hãy cùng Lasi tìm hiểu từ A đến Z trong bài viết dưới đây.
Theo định nghĩa của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ (NOAA), nuôi trồng thủy sản (Aquaculture) là hoạt động nhân giống, nuôi dưỡng và thu hoạch các loài cá, động vật có vỏ. Cũng như thực vật thủy sinh trong nhiều loại môi trường nước khác nhau.
Hiểu một cách đơn giản, đây chính là “nông nghiệp dưới nước”, thường được gọi ngắn gọn là “nuôi cá”. Ngành này bao gồm việc nuôi các loài thủy sinh trong môi trường được kiểm soát để phục vụ nhu cầu thực phẩm, dược phẩm. Hay các mục đích thương mại khác.
Trên thực tế, phần lớn hải sản mà chúng ta thấy tại siêu thị hoặc cửa hàng thực phẩm có nguồn gốc từ nuôi trồng thủy sản chứ không phải đánh bắt tự nhiên. Theo báo cáo của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) năm 2020, hơn 50% nguồn cung thủy sản toàn cầu. Bao gồm cá, giáp xác và nhuyễn thể đến từ hoạt động nuôi trồng thay vì khai thác ngoài tự nhiên.
Đúng như tên gọi, hình thức này diễn ra trong ao, hồ, đầm hoặc sông nhân tạo. Các loài được nuôi phổ biến nhất là cá chép (Trung Quốc), cá da trơn, cá hồi (Hoa Kỳ). Tuy nhiên, không chỉ cá, nhiều loài khác như giáp xác, lưỡng cư, bò sát và thực vật thủy sinh cũng có thể được nuôi trong môi trường nước ngọt.
Đây là hoạt động nuôi, chăm sóc và thu hoạch thủy sản trong môi trường biển. Các mô hình có thể gồm lồng bè trên biển, nuôi đáy biển, ao nước mặn ven bờ hoặc bể chứa nhân tạo. Theo NOAA, nuôi trồng thủy sản biển hiện đóng góp khoảng một nửa nguồn cung hải sản toàn cầu. Trung Quốc, Na Uy và Việt Nam là những quốc gia dẫn đầu về xuất khẩu thủy sản. Nhiều loại hải sản quen thuộc tại Mỹ như tôm, cá rô phi, cá hồi, nghêu phần lớn được nhập khẩu từ hoạt động nuôi biển ở các nước khác.
Còn được gọi là nuôi trồng thủy sản ven biển. Hình thức này phát triển ở các vùng cửa sông. Nơi nước ngọt giao thoa với nước biển, tạo ra môi trường có độ mặn trung gian. Những loài thủy sản sống trong môi trường này như cá, giáp xác và một số loại thực vật thủy sinh có thể được nuôi và khai thác hiệu quả.
>> Xem thêm: Khai Thác IUU Và Những Quy Định Ngư Dân Cần Biết
Nuôi trồng thủy sản ngày càng trở thành một trụ cột quan trọng của ngành nông nghiệp toàn cầu. Khi được triển khai theo hướng bền vững và có trách nhiệm, aquaculture mang lại nhiều lợi ích rõ rệt:
– Đảm bảo an ninh lương thực: Giúp bổ sung nguồn cung thủy sản ổn định trong bối cảnh trữ lượng ngoài tự nhiên ngày càng suy giảm.
– Giảm áp lực khai thác quá mức: Hạn chế tình trạng đánh bắt ồ ạt. Bảo vệ hệ sinh thái biển.
– Tạo sinh kế cho hàng triệu lao động: Đặc biệt tại các vùng ven biển, nuôi trồng thủy sản góp phần xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế địa phương.
– Đa dạng hóa sản phẩm thủy sản: Cung cấp cá, tôm, nhuyễn thể và rong biển với sản lượng lớn. Phục vụ cả tiêu dùng nội địa và xuất khẩu.
Việc duy trì chất lượng nước trong nuôi trồng thủy sản luôn là thách thức lớn. Khi nước thải từ ao, hồ hoặc lồng nuôi thoát ra môi trường tự nhiên, nó thường mang theo thức ăn dư thừa, phân cá, hóa chất và kháng sinh. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến:
– Ô nhiễm dinh dưỡng: Lượng nitơ và photpho dư thừa làm tảo phát triển quá mức. Tạo hiện tượng “tảo nở hoa”, làm cạn kiệt oxy hòa tan và gây chết hàng loạt sinh vật thủy sinh.
– Ô nhiễm hóa chất: Nhiều trang trại nuôi cá phải dùng kháng sinh và thuốc để phòng bệnh. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy tới 80% kháng sinh có thể thoát ra môi trường nước. Ảnh hưởng đến hệ sinh thái và góp phần gia tăng hiện tượng kháng kháng sinh.
Nuôi trồng thủy sản không kiểm soát có thể thúc đẩy hiện tượng phú dưỡng. Khi nước quá giàu dinh dưỡng khiến tảo phát triển dày đặc, cản trở ánh sáng, làm chết thực vật thủy sinh. Hệ quả là chuỗi thức ăn tự nhiên bị đứt gãy, môi trường sống của nhiều loài bị hủy hoại.
Ngoài ra, việc xây dựng trang trại thủy sản ven biển còn dẫn đến chặt phá rừng ngập mặn. Từ đó làm mất “lá chắn xanh” bảo vệ bờ biển và mất đa dạng sinh học.
Trong môi trường nuôi tập trung mật độ cao, cá dễ bị stress, sức đề kháng giảm và dịch bệnh dễ bùng phát. Các vấn đề đáng lo ngại:
– Lây lan trong nội bộ trang trại: Một con cá nhiễm bệnh có thể lây cho cả đàn chỉ trong thời gian ngắn.
– Ảnh hưởng đến cá tự nhiên: Ở các mô hình lồng nuôi lưới hở, cá hoang dã có thể bơi vào. Mang theo mầm bệnh hoặc bị lây bệnh từ cá nuôi.
– Thoát đàn: Cá nuôi thoát ra ngoài có thể lây lan dịch bệnh cho hệ sinh thái tự nhiên, làm mất cân bằng sinh học.
>> Xem thêm: Xu Hướng Và Biến Động Giá Tôm 6 Tháng Cuối Năm 2025
Trong bối cảnh nhu cầu hải sản toàn cầu ngày càng tăng, việc hướng đến nuôi trồng thủy sản (Aquaculture) bền vững, an toàn và thân thiện với môi trường chính là chìa khóa để Việt Nam cũng như thế giới vừa đảm bảo nguồn cung thực phẩm. Đồng thời bảo tồn được hệ sinh thái tự nhiên. Hiểu đúng, làm đúng và phát triển đúng hướng sẽ giúp ngành nuôi trồng thủy sản trở thành một trụ cột vững chắc của nền kinh tế xanh trong tương lai.
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT – LASI
Bài viết liên quan
Ngành thủy sản hiện đang giữ vai trò trụ cột trong phát triển kinh tế nông nghiệp Việt Nam, đóng góp đáng kể vào GDP và xuất khẩu quốc gia. Tuy nhiên, sự tăng trưởng nhanh kéo theo nhiều vấn đề về môi trường, dịch bệnh và hiệu quả sản xuất. Trong bối cảnh đó, […]
Trong lĩnh vực giao thông hàng hải, quá trình tàu cập cầu được xem là một trong những thao tác kỹ thuật phức tạp và rủi ro nhất. Chỉ trong vài phút cuối cùng của hành trình, một sai lệch nhỏ về góc cập cầu, tốc độ hay khoảng cách cũng có thể dẫn đến […]
Trong lĩnh vực giao thông hàng hải, việc tàu cập cảng là một trong những giai đoạn quan trọng và tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất. Chỉ cần một sai lệch nhỏ về khoảng cách tàu cập cảng, vận tốc hoặc góc tiếp cận có thể dẫn đến va chạm, gây thiệt hại lớn về […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, nhu cầu sử dụng năng lượng tăng nhanh trong khi nguồn nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt) dần cạn kiệt, thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ sang các nguồn năng lượng sạch – hướng đi vừa đảm bảo phát […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và giá vật tư ngày càng tăng. Người nuôi trồng thủy sản đang phải đối mặt với nhiều thách thức: chất lượng nước kém, dịch bệnh bùng phát, năng suất không ổn định, và chi phí sản xuất cao. Để giải quyết bài toán […]
Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ, điện mặt trời đã trở thành một trong những nguồn năng lượng tái tạo được ưu tiên phát triển hàng đầu. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng của nguồn năng lượng sạch này, việc dự báo sản lượng […]
Trong thời đại chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, dự án năng lượng đang trở thành từ khóa trọng tâm trong chiến lược phát triển của nhiều quốc gia và doanh nghiệp. Không chỉ đơn thuần là những công trình sản xuất điện, mỗi dự án năng lượng ngày nay còn thể hiện […]
Trong bối cảnh nguồn tài nguyên biển đang chịu áp lực nghiêm trọng từ khai thác quá mức và biến đổi khí hậu, chứng chỉ MSC (Marine Stewardship Council) trở thành một trong những tiêu chuẩn quốc tế quan trọng nhất nhằm thúc đẩy nghề khai thác thủy sản bền vững. Đây không chỉ là […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng và nhu cầu năng lượng toàn cầu không ngừng mở rộng, năng lượng gió đang nổi lên như một trong những trụ cột quan trọng của quá trình chuyển đổi năng lượng sạch. Trong đó, điện gió trên bờ (onshore wind power) được xem […]
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và lưu lượng vận tải biển ngày càng gia tăng, nước dằn tàu (ballast water) đóng vai trò không thể thiếu trong việc đảm bảo ổn định, cân bằng và an toàn cho tàu biển trong suốt hành trình. Tuy nhiên, chính nguồn nước tưởng chừng “vô hại” này […]
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và nhu cầu về thực phẩm an toàn, truy xuất nguồn gốc ngày càng cao, ngành nuôi trồng thủy sản đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải chuyển đổi theo hướng bền vững, có trách nhiệm và thân thiện với môi trường. Để đáp ứng những tiêu chuẩn […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, kiểm soát chất lượng nước trong nuôi trồng thủy sản trở thành một trong những yếu tố then chốt quyết định sự thành công của mô hình nuôi. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng LASI tìm hiểu […]
