Trong nuôi trồng thủy sản, oxy hòa tan (DO – Dissolved Oxygen) được xem là “yếu tố sống còn” quyết định đến sức khỏe, tốc độ sinh trưởng và năng suất của thủy sản. Một hệ sinh thái ao nuôi chỉ thực sự ổn định khi hàm lượng oxy hòa tan được duy trì ở mức phù hợp, giúp tôm cá hô hấp tốt, hạn chế dịch bệnh và tối ưu hóa quá trình chuyển hóa dinh dưỡng. Ngược lại, tình trạng thiếu oxy không chỉ làm giảm khả năng hấp thụ thức ăn, gây stress mà còn có thể dẫn đến thiệt hại nặng nề cho người nuôi. Vì vậy, việc hiểu rõ vai trò và các yếu tố ảnh hưởng đến oxy hòa tan là nền tảng quan trọng để quản lý ao nuôi hiệu quả và phát triển bền vững trong ngành thủy sản.
Oxy hòa tan (DO – Dissolved Oxygen) là lượng khí oxy tồn tại ở dạng phân tử và hòa tan trong nước. Đây là yếu tố thiết yếu cho sự sống của các loài thủy sinh như tôm, cá, sinh vật phù du, tảo và nhiều vi sinh vật có lợi khác. DO đóng vai trò quan trọng trong quá trình hô hấp, trao đổi chất và duy trì cân bằng sinh thái trong thủy vực.
Chỉ số oxy hòa tan thường được đo bằng đơn vị mg/L (miligam oxy trong mỗi lít nước). Mức DO trong ao nuôi có thể thay đổi theo nhiều yếu tố như nhiệt độ, độ mặn, mật độ thả nuôi, sự phát triển của tảo và hoạt động quang hợp – hô hấp trong hệ sinh thái ao. Trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm, việc duy trì DO ở mức thích hợp không chỉ đảm bảo sức khỏe đàn tôm mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và hiệu quả kinh tế của vụ nuôi.
>> Xem thêm: Nhập Khẩu Tôm Việt: Tôm Việt Giữ Lợi Thế Ở Phân Khúc Giá Trị Cao Tại EU
DO là “nguồn thở” cho tôm và là chỉ tiêu then chốt ảnh hưởng đến hô hấp, vi sinh, cân bằng hóa – sinh học, hiệu suất ăn và chi phí sản xuất. Kiểm soát DO ổn định là nền tảng để nuôi tôm an toàn sinh học và hiệu quả.
Oxy hòa tan (DO) chính là nguồn sống trực tiếp cho tôm trong suốt quá trình nuôi. Tôm hô hấp bằng mang, vì vậy nồng độ DO trong nước quyết định khả năng trao đổi khí và duy trì hoạt động sinh lý của chúng. Khi DO ổn định ở mức tối ưu, tôm hô hấp bình thường, phát triển đều đặn và có sức đề kháng tốt. Ngược lại, nếu DO giảm xuống dưới ngưỡng an toàn, tôm sẽ bị stress, giảm ăn, chậm lớn, dễ nhiễm bệnh và trong trường hợp nghiêm trọng có thể gây chết hàng loạt. Nghiên cứu thực tế cho thấy mức DO khoảng 5–7 mg/L là thích hợp nhất, dưới 3 mg/L tôm bắt đầu bị ảnh hưởng, còn dưới 1–2 mg/L là mức nguy hiểm.
Một trong những vai trò quan trọng khác của DO là giúp duy trì sự cân bằng hệ vi sinh vật trong ao nuôi. Các vi khuẩn hiếu khí cần oxy để phân hủy chất hữu cơ, thức ăn thừa và phân tôm, từ đó hạn chế sự tích tụ chất bẩn dưới đáy ao. Khi DO đầy đủ, quá trình phân hủy diễn ra hiệu quả, giảm thiểu sự hình thành khí độc như amoniac (NH₃), nitrit (NO₂⁻) hay hydrogen sulfide (H₂S). Ngược lại, khi DO thấp, môi trường dễ chuyển sang kỵ khí, các khí độc tích tụ nhiều hơn, làm tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh và gây hại cho sức khỏe tôm.
DO còn có tác động gián tiếp đến cân bằng hóa học trong ao nuôi. Nồng độ oxy hòa tan biến động theo chu kỳ ngày và đêm, ảnh hưởng đến quá trình quang hợp, hô hấp của tảo và vi sinh vật, từ đó làm thay đổi pH trong nước. Việc duy trì DO ở mức ổn định giúp hạn chế sự dao động mạnh của pH, giảm sốc môi trường cho tôm. Đồng thời, DO cao còn liên quan đến chỉ số ORP (oxi hóa – khử) dương hơn. Tức là môi trường nước ít có khả năng hình thành các hợp chất độc tính trong điều kiện kỵ khí. Từ đó giữ chất lượng nước ổn định và an toàn hơn cho tôm nuôi.
DO cũng có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng ăn và hiệu quả sử dụng thức ăn của tôm. Khi oxy trong ao đủ, tôm ăn khỏe, tiêu hóa tốt và chuyển hóa thức ăn thành năng lượng phát triển, giúp hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) giảm, từ đó tiết kiệm chi phí đáng kể cho người nuôi. Thực tế cho thấy, nếu DO thấp, tôm sẽ giảm bắt mồi, thậm chí bỏ ăn, đồng thời phải tiêu hao nhiều năng lượng để hô hấp, dẫn đến tăng trưởng chậm, thời gian nuôi kéo dài và chi phí sản xuất tăng cao.
Bên cạnh tác động đến tăng trưởng, DO còn đóng vai trò như một yếu tố bảo vệ sức khỏe cho đàn tôm. Khi oxy hòa tan đầy đủ, hệ miễn dịch của tôm được củng cố, giúp chúng chống chịu tốt hơn trước các tác nhân gây bệnh. Ngược lại, khi DO giảm đột ngột do thời tiết, bùng phát tảo hoặc ô nhiễm hữu cơ, tôm dễ rơi vào trạng thái stress, tạo điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh xâm nhập. Do đó, việc quản lý DO ổn định không chỉ góp phần nâng cao tỷ lệ sống mà còn giúp người nuôi hạn chế thiệt hại kinh tế do dịch bệnh gây ra.
>> Xem thêm: Oxy Hòa Tan – Yếu Tố Quan Trọng Cho Một Vụ Tôm Thành Công
Oxy hòa tan giữ vai trò then chốt trong hệ sinh thái ao nuôi thủy sản. Việc quản lý và duy trì nồng độ DO ở mức tối ưu là điều kiện tiên quyết để đảm bảo năng suất, giảm rủi ro dịch bệnh và nâng cao hiệu quả kinh tế. Trong bối cảnh nuôi trồng thủy sản ngày càng hướng đến thâm canh và bền vững, đầu tư vào hệ thống giám sát, sục khí và kiểm soát oxy hòa tan sẽ là giải pháp thiết thực giúp người nuôi đạt được sản lượng cao, đồng thời bảo vệ môi trường và phát triển lâu dài.
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT – LASI
Bài viết liên quan
Trong lĩnh vực năng lượng gió, việc đo đạc và phân tích chính xác đặc tính gió ở nhiều độ cao khác nhau là yếu tố then chốt để đánh giá tiềm năng dự án. Công nghệ LiDAR (Light Detection and Ranging) – hay còn gọi là thiết bị đo gió phân tầng ra đời […]
Trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng và biến đổi khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng, việc tìm kiếm và khai thác các nguồn năng lượng có thể tái tạo được đang là xu hướng tất yếu trên toàn cầu. Không chỉ giúp giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, năng […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và nhu cầu thực phẩm sạch ngày càng gia tăng, nuôi trồng thủy sản thông minh đang trở thành xu hướng tất yếu của nền nông nghiệp hiện đại. Không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, mô hình này còn […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và khủng hoảng năng lượng ngày càng nghiêm trọng. Thế giới đang dần chuyển dịch từ các nguồn năng lượng hóa thạch sang năng lượng xanh – nguồn năng lượng sạch, tái tạo và thân thiện với môi trường. Tuy nhiên năng lượng xanh gồm những loại nào? […]
Cơn bão số 10 (Bualoi) đổ bộ vào các tỉnh từ Nghệ An đến Bắc Quảng Trị ngày 29/9 vừa qua đã gây ra thiệt hại nặng nề cho nhiều lĩnh vực. Đặc biệt là nuôi trồng thủy sản – ngành kinh tế mũi nhọn của khu vực ven biển miền Trung. Sau mưa bão, […]
Nước dằn tàu đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cân bằng và an toàn cho tàu biển. Tuy nhiên đồng thời cũng tiềm ẩn nguy cơ phát tán các loài sinh vật ngoại lai và gây ô nhiễm môi trường. Trước yêu cầu ngày càng nghiêm ngặt từ Công ước Quốc tế về […]
Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng toàn cầu ngày càng gia tăng và vấn đề biến đổi khí hậu trở nên cấp bách. Việc tìm kiếm các nguồn năng lượng sạch, tái tạo đang là xu hướng tất yếu. Năng lượng gió, với ưu thế dồi dào, thân thiện môi trường và chi phí […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng, vấn đề phát thải khí nhà kính trở thành mối quan tâm hàng đầu của toàn cầu. Khí nhà kính như CO₂, CH₄, N₂O… vốn có tác dụng giữ nhiệt cho Trái đất. Tuy nhiên khi nồng độ tăng quá cao […]
Thời gian gần đây, thời tiết tại Việt Nam có nhiều diễn biến phức tạp với mưa lớn kéo dài và bão liên tiếp. Chính vì vậy, hoạt động nuôi trồng thủy sản luôn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, độ mặn, pH, cùng với nguy cơ […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và nhu cầu năng lượng liên tục gia tăng, việc tìm kiếm giải pháp bền vững trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia. Trong đó, năng lượng xanh, bao gồm năng lượng mặt trời, gió, thủy điện, sinh khối… được xem […]
Mùa mưa bão luôn là giai đoạn khó khăn nhất đối với người nuôi tôm. Khi thời tiết thay đổi thất thường, môi trường ao nuôi dễ biến động. Dịch bệnh bùng phát và rủi ro thiệt hại kinh tế tăng cao. Để đảm bảo vụ nuôi an toàn, hiệu quả, người nuôi cần chủ […]
Trong bối cảnh nguồn tài nguyên hóa thạch ngày càng cạn kiệt và biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp. Việc tìm kiếm và áp dụng các giải pháp thay thế nguồn năng lượng không tái tạo trở thành xu hướng tất yếu của nhân loại. Than đá, dầu mỏ, khí tự nhiên – […]
