Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, dịch bệnh thủy sản và yêu cầu truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe, thủy sản thông minh đang mở ra một lối đi hoàn toàn mới: ứng dụng công nghệ để tối ưu vận hành, giảm rủi ro và gia tăng lợi nhuận. Đây không còn là xu hướng tương lai, mà là giải pháp thiết yếu giúp các doanh nghiệp nuôi trồng thủy sản quy mô lớn nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.
Thủy sản thông minh là mô hình nuôi trồng kết hợp giữa kỹ thuật nuôi hiện đại với công nghệ số, nhằm quản lý toàn diện quá trình sản xuất từ giống – môi trường – dinh dưỡng – thu hoạch – chế biến.
Các thành phần cốt lõi của thủy sản thông minh bao gồm:
Cảm biến DO: Đo liên tục hàm lượng oxy hòa tan trong nước.
Bộ thu thập và xử lý dữ liệu (PLC/Datalogger…)
Hệ thống điều khiển: Tắt bật máy sục khí, cảnh báo
Nền tảng giám sát: Qua web/app trên điện thoại, máy tính
Hệ thống nguồn điện mặt trời: Cung cấp điện ổn định tiết kiệm chi phí.
Trong thời đại số, thủy sản thông minh không chỉ là xu hướng mà là lời giải cho bài toán hiệu quả và bền vững. Dưới đây là những mục tiêu cốt lõi mà mô hình này hướng tới:
Tự động hóa quá trình chăm sóc nước nuôi
Tối ưu hóa tiêu thụ điện năng, nhân công
Minh bạch hóa giữ liệu phục vụ truy xuất và chứng nhận xuất khẩu
Tất cả tạo nên một hệ sinh thái khép kín, cho phép doanh nghiệp kiểm soát toàn bộ quy trình với độ chính xác cao, phản ứng nhanh và minh bạch tối đa.
>> Xem thêm: Khám Phá Xu Hướng Nuôi Trồng Thủy Sản Bền Vững Tại Việt Nam 2025
Một trong những thách thức lớn nhất trong nuôi trồng thủy sản truyền thống là sự khó kiểm soát các yếu tố môi trường, dẫn đến tỷ lệ sống thấp và năng suất không ổn định giữa các vụ. Mô hình thủy sản thông minh giải quyết vấn đề này bằng cách áp dụng hệ thống giám sát và điều khiển tự động:
Cảm biến đo liên tục các thông số nước như pH, nhiệt độ, DO (oxy hòa tan), NH4… giúp phát hiện sớm sự thay đổi bất lợi cho vật nuôi.
Tự động điều chỉnh các yếu tố môi trường, như sục khí, khuyến nghị thay nước, cho ăn… theo nhu cầu thực tế của từng giai đoạn phát triển.
Phân tích dữ liệu tăng trưởng theo thời gian thực, giúp canh chỉnh chế độ dinh dưỡng, mật độ thả nuôi, từ đó tăng đồng đều kích cỡ thu hoạch.
Nhiều nghiên cứu và mô hình triển khai thực tế cho thấy, doanh nghiệp áp dụng hệ thống thông minh có thể tăng tỷ lệ sống cho vật nuôi, đồng thời nâng năng suất tổng thể của cả trang trại. Điều này đặc biệt ý nghĩa với các trại nuôi diện tích lớn hoặc nuôi tôm, cá có giá trị kinh tế cao.
Chi phí vận hành là bài toán sống còn của mọi doanh nghiệp thủy sản, nhất là khi quy mô mở rộng kéo theo sự gia tăng đáng kể. Trong đó có chi phí thức ăn, nhân công, điện năng và xử lý nước. Thủy sản thông minh mang đến cơ hội cắt giảm chi phí nhờ vào khả năng tối ưu hóa từng mắt xích:
Hệ thống cho ăn tự động theo cảm biến giúp tránh lãng phí thức ăn – yếu tố chiếm đến 60–70% tổng chi phí nuôi. Các mô hình hiện đại còn nhận diện thời điểm vật nuôi ngừng ăn để ngắt nguồn cấp, giảm tối đa lượng thức ăn dư thừa.
Tự động hóa vận hành (điều khiển máy sục khí, hệ thống lọc nước, camera giám sát) thay thế phần lớn lao động phổ thông, giảm áp lực quản lý nhân sự.
Giảm chi phí y tế và thuốc nhờ điều kiện môi trường ổn định, hạn chế dịch bệnh và stress cho vật nuôi.
Bảo trì và vận hành hiệu quả hơn với hệ thống cảnh báo thiết bị trục trặc và lên lịch bảo trì chủ động.
Theo báo cáo từ nhiều dự án thủy sản thông minh ở Việt Nam và khu vực ASEAN, mức tiết kiệm chi phí có thể đạt 15 – 30% tùy theo cấp độ tự động hóa và quản trị số. Với những doanh nghiệp nuôi hàng trăm ao, đây là con số mang tính đột phá.
Rủi ro môi trường như biến động nhiệt độ, thiếu oxy, tăng độc tố, vi khuẩn hoặc tảo độc là nguyên nhân hàng đầu gây chết hàng loạt và mất trắng vụ nuôi. Việc phát hiện muộn thường đồng nghĩa với thiệt hại không thể phục hồi.
Thủy sản thông minh sử dụng công nghệ để liên tục “canh gác” môi trường nước, giúp doanh nghiệp:
Nhận cảnh báo sớm ngay khi các chỉ số vượt ngưỡng an toàn, cho phép phản ứng ngay lập tức: tăng sục khí, thay nước, bổ sung vi sinh hoặc điều chỉnh thức ăn.
Tích hợp hệ thống camera và trí tuệ nhân tạo để phát hiện biểu hiện bất thường ở tôm/cá như giảm vận động, bỏ ăn, nổi đầu… Đây là những dấu hiệu ban đầu của bệnh hoặc sốc môi trường.
Dự báo xu hướng môi trường theo dữ liệu lịch sử, ví dụ xác định thời điểm thường xảy ra hiện tượng tảo nở hoa hay thay đổi độ mặn đột ngột.
Sự can thiệp kịp thời không chỉ giảm thiểu tổn thất mà còn giúp doanh nghiệp ổn định sản lượng. Việc này cũng góp phần giữ cam kết với đối tác trong chuỗi cung ứng.
Không chỉ mang lại lợi ích ngắn hạn về chi phí và năng suất, thủy sản thông minh còn đặt nền móng cho sự phát triển lâu dài và bền vững của ngành nuôi trồng:
Tối ưu tài nguyên nước và điện, áp dụng mô hình tuần hoàn, giảm thiểu xả thải gây ô nhiễm môi trường.
Giảm phụ thuộc hóa chất, kháng sinh, nhờ điều kiện nuôi được kiểm soát chặt, từ đó góp phần xây dựng hình ảnh sản phẩm sạch – an toàn – thân thiện với môi trường.
Truy xuất nguồn gốc toàn diện, tăng tính minh bạch, đáp ứng yêu cầu ESG và gia nhập các thị trường cao cấp như châu Âu, Nhật, Mỹ.
Kết nối dữ liệu chuỗi, tạo ra một hệ sinh thái số, nơi mỗi ao nuôi là một “trạm dữ liệu” và mọi quyết định được dựa trên phân tích thay vì kinh nghiệm cảm tính.
Đây là bước chuyển quan trọng giúp doanh nghiệp tiến vào kỷ nguyên nông nghiệp 4.0. Tại đó, thủy sản không còn là nghề truyền thống mà vươn mình thành ngành công nghiệp công nghệ cao, minh bạch và xanh.
>> Xem thêm: Quan Trắc Khí Nhà Kính Trong Nông Nghiệp
Thủy sản thông minh không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà là chiến lược đầu tư dài hạn cho các doanh nghiệp nuôi trồng. Với sự đồng hành từ LASI – đơn vị tiên phong cung cấp các giải pháp công nghệ toàn diện – ngành thủy sản đang dần chuyển mình mạnh mẽ: nâng cao lợi nhuận, gia tăng năng lực cạnh tranh xuất khẩu, chuẩn hóa vận hành và mở rộng quy mô, đồng thời hướng tới mô hình sản xuất xanh – bền vững. Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng khắt khe, doanh nghiệp nào nắm dữ liệu, doanh nghiệp đó nắm thị trường. Và LASI chính là đối tác chiến lược, giúp các công ty nuôi trồng bước vào kỷ nguyên số một cách vững vàng, hiệu quả và đón đầu xu thế.
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT LASI
Bài viết liên quan
Tổng quan Ngành nuôi trồng thủy sản cần theo dõi chất lượng nước cũng như các thông số về nước và thời tiết khác cho các trang trại nuôi cá lớn, bãi nuôi hàu, trang trại nuôi trai, v.v… Hệ thống giám sát nuôi trồng thủy sản liên tục theo dõi trực tuyến các thông […]
