Để có một mùa vụ nuôi tôm thành công, việc kiểm soát chặt chẽ các chỉ tiêu môi trường nuôi tôm là yếu tố then chốt. Từ chất lượng nước, chất đất đến nhiệt độ, pH hay độ mặn… tất cả đều ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ sinh trưởng, sức khỏe và tỷ lệ sống của tôm. Bà con nắm vững và duy trì các chỉ tiêu này ở mức tối ưu sẽ hạn chế rủi ro, nâng cao năng suất và chất lượng tôm thương phẩm.
Nước ao nuôi chính là môi trường sống trực tiếp của tôm, ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng, sức đề kháng và tỷ lệ sống. Tôm khỏe mạnh hay dễ mắc bệnh phần lớn phụ thuộc vào chất lượng nước.
Với ao đất, bà con cần đặc biệt lưu ý độ phèn của đất. Đất phèn chứa axit sẽ làm giảm pH, thậm chí khiến nước bị cứng – gây bất lợi cho sự phát triển của tôm. Để hạn chế tác động này, bà con nên tránh nuôi ở vùng đất phèn hoặc lót bạt đáy ao để ngăn nước tiếp xúc trực tiếp với đất phèn.
Trước khi thả giống, cần khảo sát và lập kế hoạch quản lý chất lượng nước, kiểm tra thành phần đất để áp dụng biện pháp xử lý phù hợp. Đây là bước chuẩn bị quan trọng giúp vụ nuôi diễn ra thuận lợi và giảm thiểu rủi ro.
Nhiệt độ là yếu tố môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến sức ăn, sức đề kháng và tốc độ sinh trưởng của tôm. Ngưỡng nhiệt độ lý tưởng để tôm phát triển và sinh sản tốt là 26 – 32°C. Khi nhiệt độ vượt quá hoặc thấp hơn mức này, hiệu quả nuôi sẽ bị giảm đáng kể.
Để đảm bảo môi trường nhiệt độ ổn định, bà con nên kiểm tra nhiệt độ ao thường xuyên, điều chỉnh lượng thức ăn và áp dụng các biện pháp che mát, sục khí hoặc cấp nước phù hợp, giúp tôm duy trì tốc độ tăng trưởng tối ưu.
Độ pH là một trong những chỉ tiêu môi trường biến động nhanh và dễ thay đổi trong suốt quá trình nuôi. Ngưỡng pH lý tưởng cho tôm phát triển khỏe mạnh là 7,5 – 8,5, và bà con cần theo dõi hằng ngày để kịp thời điều chỉnh.
Nếu pH dao động quá 0,5 đơn vị trong ngày hoặc vượt ngoài khoảng lý tưởng, tôm có thể bị sốc, chậm lớn, còi cọc, giảm sức đề kháng và dễ mắc bệnh. Đặc biệt, pH cao sẽ làm tăng độc tính của NH3, gây nguy hiểm cho tôm.
Mỗi loài tôm có ngưỡng độ mặn tối ưu khác nhau để sinh trưởng và phát triển:
Nếu độ mặn vượt quá ngưỡng tối ưu, tôm sẽ chậm lớn. Ngược lại, khi độ mặn < 5‰, nước ao thường thiếu khoáng chất vô cơ, khiến tôm mềm vỏ, giảm miễn dịch và dễ mắc bệnh.
>> Xem thêm: Giải Pháp Nuôi Trồng Thủy Sản Đột Phá Cho Thời Đại Mới
Nồng độ oxy hòa tan (DO) là yếu tố sống còn đối với tôm, tương tự như con người cần không khí để thở. Lượng DO trong ao cần duy trì ổn định trong khoảng 5 – 6 mg/L
Nhiệt độ nước cao là nguyên nhân chính khiến DO giảm. Khi thiếu oxy, tôm có thể chết rải rác hoặc chết hàng loạt, vi sinh vật yếm khí phát triển mạnh, tôm chậm lớn và kéo dài thời gian nuôi, gây thiệt hại lớn cho người nuôi.
Do đó, bà con cần thường xuyên kiểm tra và chủ động điều chỉnh để duy trì mức oxy hòa tan ổn định trong ao.
Độ kiềm thể hiện khả năng trung hòa axit của nước, được đo bằng đơn vị mg CaCO₃/l. Mức độ kiềm thích hợp tùy theo loài tôm nuôi:
Độ kiềm cao giúp pH ổn định, trong khi độ kiềm thấp khiến pH dao động mạnh, gây bất lợi cho tôm. Vì độ kiềm dễ biến động, bà con nên kiểm tra định kỳ 3 – 5 ngày/lần để kịp thời điều chỉnh.
Nitrat (NO₃⁻) hầu như không gây hại trực tiếp cho tôm, ngay cả khi đạt tới 900 mg/l. Tuy nhiên, khi nồng độ quá cao, Nitrat sẽ gián tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe tôm thông qua việc làm gia tăng hiện tượng phú dưỡng, tạo điều kiện cho tảo độc phát triển. Hậu quả là chất lượng nước suy giảm, môi trường nuôi mất cân bằng và tôm giảm sức đề kháng.
Nitrit (NO₂⁻) là chất độc nguy hiểm đối với tôm. Chúng xâm nhập qua mang và da, phản ứng với máu, làm cản trở quá trình vận chuyển oxy trong cơ thể tôm. Hậu quả là tôm phát triển chậm, yếu ớt, sức đề kháng kém và thậm chí có thể chết.
Để đảm bảo an toàn, nồng độ Nitrit trong ao nuôi cần < 5 mg/l NO₂⁻.
Chỉ tiêu về nồng độ Amoniac (NH₃) là một trong những yếu tố môi trường quan trọng nhất cần được bà con nuôi tôm kiểm soát chặt chẽ. Đây là khí độc phổ biến, thường phát sinh từ thức ăn thừa, chất thải của tôm, xác sinh vật chết hoặc tảo tàn, có thể làm giảm tới 50% tốc độ tăng trưởng của tôm nếu vượt ngưỡng cho phép. Amoniac xâm nhập qua mang, phá hủy mô tế bào, gây tổn thương gan tụy, làm tôm lờ đờ, bỏ ăn, nổi đầu, chậm lớn và dễ mắc bệnh. Theo khuyến cáo, nồng độ NH₃ không nên vượt quá 0,3 mg/l, và mức tối ưu là 0,1 mg/l để đảm bảo tôm phát triển khỏe mạnh.
Chỉ tiêu về nồng độ Sunphua Hydro (H₂S) là một yếu tố môi trường đặc biệt nguy hiểm mà bà con nuôi tôm cần theo dõi sát sao. H₂S thường sinh ra từ quá trình phân hủy chất hữu cơ ở đáy ao trong điều kiện yếm khí, đặc biệt khi lớp bùn đáy dày và không được xử lý thường xuyên. Đây là khí độc có thể gây stress nghiêm trọng cho tôm ngay cả ở nồng độ rất thấp, chỉ từ 0,1–0,2 mg/l đã khiến tôm mệt mỏi, giảm hoạt động và bỏ ăn.
Khi nồng độ đạt 0,8 mg/l trong nước đáy, tôm sẽ chết dần và chìm xuống đáy, còn ở mức 4 mg/l thì gây chết hàng loạt tức thì. Theo tiêu chuẩn Việt Nam, nồng độ H₂S tự do trong ao nuôi không được phép vượt quá 0,5 mg/l để đảm bảo an toàn cho tôm.
>> Xem thêm: Nuôi Trồng Thủy Sản Thông Minh – Đầu Tư Sớm Hay Bị Bỏ Lại
Tóm lại, việc kiểm soát tốt các chỉ tiêu môi trường trong ao nuôi là yếu tố then chốt giúp tôm phát triển khỏe mạnh, hạn chế rủi ro dịch bệnh và đạt năng suất cao. Bà con nên thường xuyên theo dõi và duy trì các thông số ở mức an toàn để đảm bảo vụ nuôi thành công và bền vững.
Liên hệ Lasi để được tư vấn và hỗ trợ các giải pháp nuôi trồng thủy sản thông minh và bền vững
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT – LASI
Bài viết liên quan
Ngành thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm, đóng vai trò quan trọng trong an ninh lương thực, phát triển kinh tế và xuất khẩu của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, các phương pháp nuôi tôm truyền thống gặp phải nhiều thách thức như suy giảm chất lượng môi trường, […]
Trong bối cảnh ngành thủy sản toàn cầu phát triển mạnh mẽ, chống khai thác IUU trở thành một yêu cầu cấp bách nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản, đảm bảo an ninh lương thực và phát triển bền vững. Hoạt động khai thác IUU gây suy giảm nguồn lợi thủy sản, làm mất […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên hóa thạch và nhu cầu năng lượng toàn cầu ngày càng tăng, vai trò của năng lượng tái tạo trở nên vô cùng quan trọng. Năng lượng tái tạo, bao gồm điện gió, điện mặt trời, thủy điện, sinh khối và địa nhiệt, không […]
Trong bối cảnh toàn cầu hướng tới năng lượng tái tạo và giảm phát thải khí nhà kính, tuabin gió trên bờ đóng vai trò trung tâm trong hệ thống điện gió. Đây là thiết bị cốt lõi chuyển hóa năng lượng gió thành điện năng. Đồng thời là yếu tố quyết định đến hiệu […]
Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng toàn cầu tăng nhanh và các quốc gia phải đối mặt với áp lực cắt giảm phát thải khí nhà kính, điện gió trên bờ đang nổi lên như một trong những giải pháp năng lượng tái tạo hiệu quả và bền vững nhất. Đối với Việt Nam, […]
Mùa mưa là thời điểm khiến người nuôi tôm đối mặt với hàng loạt thách thức: biến động nhiệt độ, thay đổi độ mặn, pH giảm nhanh, mầm bệnh phát triển mạnh… Nếu không có chiến lược quản lý ao hợp lý, rủi ro chết hàng loạt hoặc tôm chậm lớn xảy ra rất dễ […]
Mùa mưa luôn là thách thức lớn đối với người nuôi tôm. Với lượng lớn nước mưa tràn vào ao, các thông số môi trường như pH, độ hòa tan oxy (DO) và độ mặn có thể thay đổi đột ngột. Đây đều là những yếu tố rất nhạy cảm ảnh hưởng trực tiếp đến […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu, khủng hoảng năng lượng và ô nhiễm môi trường đang diễn biến phức tạp, năng lượng sạch và bền vững không chỉ là lựa chọn công nghệ mà là giải pháp chiến lược bảo đảm tăng trưởng kinh tế đi đôi với bảo vệ hành tinh. […]
Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng chú trọng đến phát triển bền vững và khai thác có trách nhiệm, thẻ vàng thủy sản do Ủy ban châu Âu (EC) ban hành trở thành một công cụ quản lý quốc tế có sức ảnh hưởng lớn đối với các quốc gia xuất khẩu thủy sản. […]
Mùa mưa là giai đoạn nhạy cảm nhất trong năm đối với người nuôi tôm. Nhiều vụ nuôi thất bại chỉ vì người nuôi không kịp thời ứng phó với biến động môi trường sau mưa lớn. Bài viết dưới đây LASI sẽ giúp người nuôi hiểu rõ các yếu tố cần theo dõi và […]
Trong các dự án điện gió, đo đạc và phân tích đặc tính gió là bước nền tảng quyết định hiệu quả đầu tư, thiết kế tuabin, và ước tính sản lượng điện. Việc nắm rõ vận tốc, hướng, độ rối và biến thiên của gió theo độ cao giúp các nhà phát triển dự […]
Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với khủng hoảng năng lượng và biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, công nghệ tái tạo năng lượng đã trở thành chìa khóa cho sự phát triển bền vững. Không chỉ dừng lại ở nghiên cứu hay mô hình thử nghiệm, các ứng dụng thực […]
