Ngành thủy sản toàn cầu phải đối mặt với áp lực từ môi trường, ô nhiễm, kháng sinh và nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về thực phẩm sạch, an toàn. Mô hình nuôi trồng hải sản hữu cơ xuất hiện như giải pháp cân bằng giữa hiệu quả kinh tế và trách nhiệm sinh thái.
Việc áp dụng đúng quy trình nuôi trồng hải sản hữu cơ không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm. Nó còn mở cánh cửa xuất khẩu vào các thị trường khắt khe. Ví dụ như EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ. Trong bài viết này, LASI sẽ phân tích chi tiết từng bước trong quy trình nuôi trồng hải sản hữu cơ chuẩn quốc tế và những lưu ý đặc thù khi áp dụng tại Việt Nam.
Trước tiên, bạn cần hiểu những khung tiêu chuẩn mà mô hình hữu cơ phải tuân theo:
| Tiêu chuẩn / tổ chức | Đối tượng áp dụng / đặc điểm nổi bật |
|---|---|
| IFOAM (Liên minh Nông nghiệp Hữu cơ Quốc tế) |
Đã xây dựng Draft Standards for Organic Aquaculture từ năm 2000, làm tiền đề cho các tiêu chuẩn quốc gia và vùng. |
| EU (Quy định (EC) 834/2007 & 889/2008, bổ sung 710/2009) |
Quy định sản xuất, tiếp thị và kiểm soát sản phẩm hữu cơ. Chúng bao gồm cả nuôi trồng thủy sản và tảo biển. |
| Naturland |
Áp dụng tiêu chuẩn hữu cơ cho nuôi cá, nhuyễn thể, tôm, yêu cầu cao về môi trường và sự bền vững. |
| Soil Association (UK) |
Cơ quan chứng nhận hữu cơ có uy tín, thực hiện kiểm tra và cấp phép theo quy định EU/UK. |
| ASC (Aquaculture Stewardship Council) |
Nhấn mạnh “nuôi có trách nhiệm”, giảm ảnh hưởng xấu đến môi trường và cộng đồng; gồm chuẩn trang trại và chuỗi hành trình (CoC). |
Ở Việt Nam, tiêu chuẩn quốc gia cho tôm hữu cơ là TCVN 11041-8:2018 (Phần 8: Tôm hữu cơ). Tiêu chuẩn này yêu cầu về nước, xử lý tôm, thu hoạch, vận chuyển, không dùng hóa chất trước/during/after thu hoạch. Ngoài ra, quy phạm thực hành nuôi trồng thủy sản hữu cơ do Tổng cục Thủy sản (Việt Nam) ban hành cũng đưa ra các nguyên tắc cơ bản và yêu cầu bắt buộc cho mô hình nuôi hữu cơ tại Việt Nam.
>> Xem thêm: Khám Phá Xu Hướng Nuôi Trồng Thủy Sản Bền Vững Tại Việt Nam 2025
Bước đầu tiên đóng vai trò nền tảng chính là khâu chọn giống và chuẩn bị hệ thống nuôi. Giai đoạn này quyết định chất lượng, khả năng thích nghi và hiệu quả toàn bộ quá trình nuôi sau này.
Hãy chọn giống chất lượng cao, có lịch sử sinh trưởng tốt và khả năng kháng bệnh tự nhiên. Ta cần tránh giống đã xử lý hóa chất, kháng sinh, GMO. Những cá thể có sức khỏe tốt giúp giảm nhu cầu can thiệp y tế.
Những tiêu chí cần thiết khi chuẩn bị môi trường nuôi:
Hệ thống ao, bè, lồng, bể phải đảm bảo độ sâu, lưu thông nước, điều kiện oxy, ánh sáng thích hợp.
Thiết kế hệ thống lọc sinh học, hệ thống trao đổi nước. Việc này để giữ chất lượng và ổn định hóa học.
Ta phải có khoảng đệm tự nhiên xung quanh ao nuôi. Điều này để giảm tác động từ môi trường bên ngoài.
Thời gian chuyển đổi: trước khi mô hình được công nhận hữu cơ, trang trại phải vận hành theo nguyên tắc hữu cơ trong một khoảng thời gian chuyển đổi (thường từ 12–24 tháng). Ta cần để đất/sediment, vi sinh vật, nước chuyển đổi về trạng thái “không ảnh hưởng từ hóa chất”.
Giai đoạn này bao gồm 4 bước cơ bản như sau:
Thức ăn hữu cơ / sinh học: Thức ăn phải có nguồn gốc tự nhiên. Chúng không được chứa hormone, kháng sinh hay thành phần biến đổi gen. Ta có thể bổ sung tảo, men vi sinh hoặc thảo mộc để tăng sức đề kháng và hỗ trợ tiêu hóa. Nguồn cá meal, cá dầu nếu dùng cần đến từ khai thác bền vững.
Mật độ và quản lý sinh học: Giảm mật độ nuôi để hạn chế stress và bệnh tật. Bố trí thả giống theo từng lứa, tránh chồng tuổi. Kết hợp nuôi đa loài như cá – rong – nhuyễn thể. Điều này giúp tận dụng dinh dưỡng và duy trì cân bằng sinh thái.
Kiểm soát môi trường nước và quản lý chất thải: Theo dõi thường xuyên pH, oxy, amoniac, nitrit và chất hữu cơ. Duy trì chất lượng nước bằng hệ thống lọc sinh học, ao lắng hoặc biofloc. Trước khi xả ra môi trường, nước phải được xử lý đạt chuẩn.
Quản lý bệnh và chăm sóc sức khỏe: Ưu tiên phòng bệnh bằng vệ sinh ao nuôi và kiểm tra định kỳ. Khi cần, hãy sử dụng chế phẩm sinh học, vaccine hoặc thảo dược. Tiêu chuẩn hữu cơ nghiêm cấm kháng sinh, hóa chất tổng hợp. Điều này nhằm đảm bảo vật nuôi phát triển tự nhiên và khỏe mạnh.
Thao tác bắt, thu hoạch phải nhẹ nhàng để giảm stress, tổn thương cơ thể. Tôm/cá không được dùng hóa chất trước, trong hoặc sau thu hoạch.
Vận chuyển và bảo quản phải đảm bảo an toàn sinh học, không làm mất trạng thái hữu cơ.
Phân biệt rõ lô sản phẩm hữu cơ với sản phẩm bình thường. Điều này để không bị “lẫn lộn” và làm mất trạng thái hữu cơ.
Ghi chép chi tiết từng bước: nhập giống, thức ăn, kiểm tra chất lượng nước, điều kiện nuôi, xử lý bệnh, thu hoạch, vận chuyển.
Hệ thống truy xuất nguồn gốc là yếu tố không thể thiếu trong tiêu chuẩn quốc tế như ASC CoC.
Đánh giá nội bộ để kiểm tra tuân thủ quy trình.
Mời bên thứ ba độc lập (tổ chức chứng nhận hữu cơ) đến kiểm tra, đánh giá thực tế trên trang trại theo tiêu chuẩn đã chọn. Nếu đạt, cấp chứng chỉ hữu cơ.
>> Xem thêm: Giải Pháp Nuôi Trồng Thủy Sản Đột Phá Cho Thời Đại Mới
Mô hình nuôi trồng hải sản hữu cơ không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao. Nó còn thể hiện cam kết sâu sắc với phát triển bền vững. Để triển khai hiệu quả tại Việt Nam, doanh nghiệp cần có đối tác đồng hành hiểu rõ quy trình và tiêu chuẩn kỹ thuật.
LASI tự hào là đơn vị tiên phong hỗ trợ tư vấn, chuyển giao công nghệ và đào tạo kỹ thuật trong lĩnh vực nuôi trồng hải sản hữu cơ. Với đội ngũ chuyên gia am hiểu thực tế và kinh nghiệm quốc tế, LASI giúp các trang trại, hợp tác xã và doanh nghiệp nâng cao năng lực sản xuất. Việc này hướng đến chứng nhận hữu cơ toàn cầu và phát triển bền vững cho ngành thủy sản Việt.
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT LASI
Bài viết liên quan
Ngành tôm Việt Nam đã và đang giữ vai trò quan trọng trong kim ngạch xuất khẩu thủy sản, với thị trường trải rộng trên hơn 100 quốc gia. Tuy nhiên, sự phát triển bền vững của ngành phụ thuộc lớn vào khả năng đáp ứng tiêu chuẩn tôm xuất khẩu mà các thị trường […]
Trong bối cảnh ngành thủy sản toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ sang mô hình sản xuất minh bạch – bền vững – an toàn, việc sở hữu chứng nhận ASC và BAP đã trở thành điều kiện gần như bắt buộc đối với các doanh nghiệp nuôi, chế biến và xuất khẩu tôm. […]
Trong bối cảnh nhu cầu điện năng toàn cầu không ngừng gia tăng, trong khi áp lực giảm phát thải khí nhà kính ngày càng lớn, năng lượng gió ngoài khơi đang được nhiều quốc gia xem là một trong những giải pháp chiến lược để bảo đảm an ninh năng lượng và thực hiện […]
Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng mạnh đến phát triển thủy sản bền vững, các tiêu chuẩn quốc tế về khai thác có trách nhiệm ngày càng trở thành yếu tố bắt buộc để tiếp cận thị trường xuất khẩu giá trị cao. Một trong những chứng nhận quan trọng và uy tín nhất […]
Việc Việt Nam nhận thẻ vàng EC vào năm 2017 đã trở thành một dấu mốc quan trọng, cảnh báo về các rủi ro liên quan đến khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU Fishing). Đây không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn ảnh […]
Trong bối cảnh thị trường thủy sản toàn cầu ngày càng siết chặt tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, minh bạch chuỗi cung ứng và phát triển bền vững, thủy sản xuất khẩu Việt Nam phải đối mặt với yêu cầu ngày càng cao từ các nhà bán lẻ quốc tế. Nổi bật trong […]
Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có tiềm năng phát triển năng lượng mặt trời và gió hàng đầu khu vực Đông Nam Á, nhờ lợi thế tự nhiên vượt trội về bức xạ mặt trời và điều kiện gió. Trong bối cảnh nhu cầu điện năng tăng nhanh, áp […]
Trong quá trình phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió, một trong những bước quan trọng và mang tính quyết định nhất chính là khảo sát tiềm năng gió. Đây không chỉ là công đoạn thu thập dữ liệu khí tượng đơn thuần, mà còn là nền tảng để đánh giá […]
Trong bối cảnh thương mại thủy sản toàn cầu ngày càng chú trọng đến tính bền vững, trách nhiệm xã hội và an toàn thực phẩm, các chứng nhận quốc tế đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc định hình tiêu chuẩn sản xuất và gia tăng tính cạnh tranh. Trong số đó, […]
Trong những thập kỷ gần đây, xả thải trên biển từ hoạt động hàng hải, công nghiệp ven biển và khai thác tài nguyên biển đã trở thành vấn đề môi trường toàn cầu. Lượng chất thải phát sinh ngày càng lớn trong khi khả năng tự làm sạch của đại dương có giới hạn, […]
Trong bối cảnh khủng hoảng khí hậu đang gia tăng về mức độ và phạm vi ảnh hưởng, các quốc gia trên thế giới đang chuyển dịch mạnh mẽ sang các nguồn năng lượng bền vững nhằm giảm phát thải khí nhà kính và nâng cao an ninh năng lượng. Trong bài viết này, LASI […]
Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch sang các mô hình phát triển xanh và bền vững, năng lượng gió ngoài khơi nổi lên như một trong những nguồn năng lượng tái tạo có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất. Việt Nam, với đường bờ biển dài hơn 3.200 km và điều kiện gió […]
