Ngành thủy sản Việt Nam – một trong những trụ cột xuất khẩu quan trọng của nền kinh tế, đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ trước những yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế. Từ việc đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường đến thực hành nuôi trồng bền vững, “xanh hóa” không chỉ là xu hướng mà còn là con đường tất yếu để duy trì vị thế và nâng cao giá trị thương hiệu thủy sản Việt. Đây chính là hành trình đòi hỏi sự đổi mới đồng bộ, từ công nghệ sản xuất, quản lý chuỗi cung ứng đến cam kết trách nhiệm xã hội và bảo vệ hệ sinh thái biển.
“Xanh hóa” trong ngành thủy sản có thể hiểu là quá trình chuyển đổi toàn diện hoạt động khai thác, nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường và có trách nhiệm xã hội. Trong lĩnh vực thủy sản, điều này bao gồm:
– Trong nuôi trồng thủy sản: áp dụng các mô hình canh tác sinh thái (nuôi tôm – lúa, nuôi tuần hoàn, nuôi biofloc…), giảm thiểu sử dụng kháng sinh, hóa chất; tận dụng thức ăn tự nhiên và công nghệ sạch để bảo vệ nguồn nước và hệ sinh thái.
– Trong khai thác thủy sản: tuân thủ quy định chống khai thác bất hợp pháp (IUU), sử dụng ngư cụ thân thiện với môi trường, hạn chế đánh bắt tận diệt, bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
– Trong chế biến – xuất khẩu: tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo, công nghệ tiết kiệm năng lượng và nước, giảm phát thải khí nhà kính, quản lý chất thải hiệu quả, hướng tới kinh tế tuần hoàn.
– Trong quản lý và thương mại: minh bạch truy xuất nguồn gốc, đạt các chứng nhận quốc tế (ASC, BAP, MSC…), đảm bảo sản phẩm thủy sản không chỉ ngon – sạch mà còn “xanh” về môi trường và “trách nhiệm” với cộng đồng.
Tại Đồng bằng sông Cửu Long (trung tâm nuôi trồng thủy sản lớn nhất cả nước) nhiều mô hình nuôi sinh thái và công nghệ cao đang thay thế dần cách nuôi truyền thống.
– Mô hình tôm – rừng ở Cà Mau: kết hợp nuôi tôm tự nhiên dưới tán rừng ngập mặn, không dùng hóa chất, sản phẩm đạt chứng nhận quốc tế như Naturland, EU Organic.
– Tôm siêu thâm canh công nghệ cao tại Bạc Liêu, Sóc Trăng: ứng dụng hệ thống tuần hoàn nước (RAS), biofloc giúp tiết kiệm nước, giảm ô nhiễm, năng suất gấp 3 – 5 lần.
– Cá tra theo chuẩn ASC tại Đồng Tháp, An Giang: kiểm soát chất lượng nước, dùng thức ăn sinh học, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường EU và Mỹ.
>> Xem thêm: Nuôi Trồng Thủy Sản Thông Minh – Đầu Tư Sớm Hay Bị Bỏ Lại
Các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản ngày càng yêu cầu minh bạch về nguồn gốc. Doanh nghiệp Việt đã bắt đầu:
– Ứng dụng blockchain, QR code, phần mềm quản lý trại nuôi, nhật ký điện tử.
– Nhà nước triển khai hệ thống quản lý nghề cá có trách nhiệm (VDMS), số hóa đăng ký tàu cá và truy xuất nguyên liệu.
Đây là những nỗ lực quan trọng để gỡ bỏ thẻ vàng IUU của EU và giữ vững uy tín thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Dù đã đạt nhiều bước tiến quan trọng, quá trình xanh hóa ngành thủy sản Việt Nam vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn:
Phần lớn hộ nuôi trồng thủy sản vẫn hoạt động cá thể, thiếu sự liên kết trong chuỗi giá trị. Điều này khiến việc áp dụng công nghệ mới, tiêu chuẩn quốc tế hay mô hình sản xuất bền vững gặp nhiều trở ngại.
Xanh hóa đòi hỏi đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng, hệ thống xử lý nước, công nghệ nuôi tuần hoàn và chế biến sâu. Tuy nhiên, đa số doanh nghiệp vừa và nhỏ còn hạn chế nguồn vốn và khó tiếp cận các gói tín dụng xanh.
Một bộ phận người nuôi và ngư dân chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích dài hạn của sản xuất bền vững. Công tác đào tạo, chuyển giao kỹ thuật và quản lý còn thiếu tính hệ thống, dẫn đến việc áp dụng mô hình xanh chưa đồng đều.
Chính sách khuyến khích xanh hóa còn rời rạc, thiếu cơ chế cụ thể để hỗ trợ doanh nghiệp và nông hộ. Bên cạnh đó, hệ thống giám sát và thực thi chưa thực sự chặt chẽ, khiến việc nhân rộng mô hình xanh gặp nhiều thách thức.
Những rào cản trên cho thấy, hành trình xanh hóa thủy sản Việt Nam cần có sự vào cuộc đồng bộ từ Nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp và người dân để chuyển đổi bền vững không chỉ là khẩu hiệu, mà trở thành thực tiễn rõ nét.
>> Xem thêm: Oxy Hòa Tan – Yếu Tố Quan Trọng Cho Một Vụ Tôm Thành Công
“Xanh hóa” không chỉ là một xu hướng toàn cầu, mà còn là chiến lược sống còn cho ngành thủy sản Việt Nam trong thế kỷ 21. Con đường phía trước có thể không bằng phẳng, nhưng những bước đi đầu tiên đã được xác lập, và cơ hội đang rộng mở cho những ai đi trước, đi đúng và đi bền vững.
Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng trở thành “quốc gia thủy sản xanh” của châu Á. Nơi sản phẩm không chỉ ngon, rẻ mà còn sạch, minh bạch và có trách nhiệm với tương lai hành tinh.
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT – LASI
Bài viết liên quan
Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ, điện mặt trời đã trở thành một trong những nguồn năng lượng tái tạo được ưu tiên phát triển hàng đầu. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng của nguồn năng lượng sạch này, việc dự báo sản lượng […]
Trong thời đại chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, dự án năng lượng đang trở thành từ khóa trọng tâm trong chiến lược phát triển của nhiều quốc gia và doanh nghiệp. Không chỉ đơn thuần là những công trình sản xuất điện, mỗi dự án năng lượng ngày nay còn thể hiện […]
Trong bối cảnh nguồn tài nguyên biển đang chịu áp lực nghiêm trọng từ khai thác quá mức và biến đổi khí hậu, chứng chỉ MSC (Marine Stewardship Council) trở thành một trong những tiêu chuẩn quốc tế quan trọng nhất nhằm thúc đẩy nghề khai thác thủy sản bền vững. Đây không chỉ là […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng và nhu cầu năng lượng toàn cầu không ngừng mở rộng, năng lượng gió đang nổi lên như một trong những trụ cột quan trọng của quá trình chuyển đổi năng lượng sạch. Trong đó, điện gió trên bờ (onshore wind power) được xem […]
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và lưu lượng vận tải biển ngày càng gia tăng, nước dằn tàu (ballast water) đóng vai trò không thể thiếu trong việc đảm bảo ổn định, cân bằng và an toàn cho tàu biển trong suốt hành trình. Tuy nhiên, chính nguồn nước tưởng chừng “vô hại” này […]
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và nhu cầu về thực phẩm an toàn, truy xuất nguồn gốc ngày càng cao, ngành nuôi trồng thủy sản đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải chuyển đổi theo hướng bền vững, có trách nhiệm và thân thiện với môi trường. Để đáp ứng những tiêu chuẩn […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, kiểm soát chất lượng nước trong nuôi trồng thủy sản trở thành một trong những yếu tố then chốt quyết định sự thành công của mô hình nuôi. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng LASI tìm hiểu […]
Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng toàn cầu không ngừng tăng cao và biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, việc tìm kiếm các nguồn năng lượng tái tạo sạch, ổn định và bền vững trở thành yêu cầu cấp thiết. Trong số đó, điện mặt trời nổi đang nổi lên như một […]
Ngành thủy sản Việt Nam đang đứng trước những cơ hội và thách thức lớn trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt. Việc khai thác, nuôi trồng quá mức, sử dụng nguồn nước và thức ăn không kiểm soát khiến hệ sinh thái thủy sinh bị tổn […]
Việt Nam đang đứng trước ngưỡng chuyển đổi năng lượng mạnh mẽ. Khi nhu cầu điện tăng cao, mô hình truyền thống dựa vào nhiên liệu hóa thạch không còn bền vững nữa. Trong bối cảnh ấy, việc phát triển mô hình năng lượng tái tạo không chỉ là xu hướng tất yếu. Nó còn […]
Ngành tôm châu Á đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ trước những thách thức về môi trường, dịch bệnh và yêu cầu ngày càng cao của thị trường xuất khẩu. Trong bối cảnh đó, công nghệ và dữ liệu trở thành yếu tố then chốt giúp nâng cao hiệu quả nuôi trồng, […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, việc theo dõi và dự báo thời tiết chính xác, liên tục trở thành yếu tố quan trọng trong nông nghiệp, thủy sản, năng lượng và quản lý thiên tai. Tuy nhiên, những khu vực xa xôi, thiếu nguồn điện ổn định thường gặp […]
