Để có một mùa vụ nuôi tôm thành công, việc kiểm soát chặt chẽ các chỉ tiêu môi trường nuôi tôm là yếu tố then chốt. Từ chất lượng nước, chất đất đến nhiệt độ, pH hay độ mặn… tất cả đều ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ sinh trưởng, sức khỏe và tỷ lệ sống của tôm. Bà con nắm vững và duy trì các chỉ tiêu này ở mức tối ưu sẽ hạn chế rủi ro, nâng cao năng suất và chất lượng tôm thương phẩm.
Nước ao nuôi chính là môi trường sống trực tiếp của tôm, ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng, sức đề kháng và tỷ lệ sống. Tôm khỏe mạnh hay dễ mắc bệnh phần lớn phụ thuộc vào chất lượng nước.
Với ao đất, bà con cần đặc biệt lưu ý độ phèn của đất. Đất phèn chứa axit sẽ làm giảm pH, thậm chí khiến nước bị cứng – gây bất lợi cho sự phát triển của tôm. Để hạn chế tác động này, bà con nên tránh nuôi ở vùng đất phèn hoặc lót bạt đáy ao để ngăn nước tiếp xúc trực tiếp với đất phèn.
Trước khi thả giống, cần khảo sát và lập kế hoạch quản lý chất lượng nước, kiểm tra thành phần đất để áp dụng biện pháp xử lý phù hợp. Đây là bước chuẩn bị quan trọng giúp vụ nuôi diễn ra thuận lợi và giảm thiểu rủi ro.
Nhiệt độ là yếu tố môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến sức ăn, sức đề kháng và tốc độ sinh trưởng của tôm. Ngưỡng nhiệt độ lý tưởng để tôm phát triển và sinh sản tốt là 26 – 32°C. Khi nhiệt độ vượt quá hoặc thấp hơn mức này, hiệu quả nuôi sẽ bị giảm đáng kể.
Để đảm bảo môi trường nhiệt độ ổn định, bà con nên kiểm tra nhiệt độ ao thường xuyên, điều chỉnh lượng thức ăn và áp dụng các biện pháp che mát, sục khí hoặc cấp nước phù hợp, giúp tôm duy trì tốc độ tăng trưởng tối ưu.
Độ pH là một trong những chỉ tiêu môi trường biến động nhanh và dễ thay đổi trong suốt quá trình nuôi. Ngưỡng pH lý tưởng cho tôm phát triển khỏe mạnh là 7,5 – 8,5, và bà con cần theo dõi hằng ngày để kịp thời điều chỉnh.
Nếu pH dao động quá 0,5 đơn vị trong ngày hoặc vượt ngoài khoảng lý tưởng, tôm có thể bị sốc, chậm lớn, còi cọc, giảm sức đề kháng và dễ mắc bệnh. Đặc biệt, pH cao sẽ làm tăng độc tính của NH3, gây nguy hiểm cho tôm.
Mỗi loài tôm có ngưỡng độ mặn tối ưu khác nhau để sinh trưởng và phát triển:
Nếu độ mặn vượt quá ngưỡng tối ưu, tôm sẽ chậm lớn. Ngược lại, khi độ mặn < 5‰, nước ao thường thiếu khoáng chất vô cơ, khiến tôm mềm vỏ, giảm miễn dịch và dễ mắc bệnh.
>> Xem thêm: Giải Pháp Nuôi Trồng Thủy Sản Đột Phá Cho Thời Đại Mới
Nồng độ oxy hòa tan (DO) là yếu tố sống còn đối với tôm, tương tự như con người cần không khí để thở. Lượng DO trong ao cần duy trì ổn định trong khoảng 5 – 6 mg/L
Nhiệt độ nước cao là nguyên nhân chính khiến DO giảm. Khi thiếu oxy, tôm có thể chết rải rác hoặc chết hàng loạt, vi sinh vật yếm khí phát triển mạnh, tôm chậm lớn và kéo dài thời gian nuôi, gây thiệt hại lớn cho người nuôi.
Do đó, bà con cần thường xuyên kiểm tra và chủ động điều chỉnh để duy trì mức oxy hòa tan ổn định trong ao.
Độ kiềm thể hiện khả năng trung hòa axit của nước, được đo bằng đơn vị mg CaCO₃/l. Mức độ kiềm thích hợp tùy theo loài tôm nuôi:
Độ kiềm cao giúp pH ổn định, trong khi độ kiềm thấp khiến pH dao động mạnh, gây bất lợi cho tôm. Vì độ kiềm dễ biến động, bà con nên kiểm tra định kỳ 3 – 5 ngày/lần để kịp thời điều chỉnh.
Nitrat (NO₃⁻) hầu như không gây hại trực tiếp cho tôm, ngay cả khi đạt tới 900 mg/l. Tuy nhiên, khi nồng độ quá cao, Nitrat sẽ gián tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe tôm thông qua việc làm gia tăng hiện tượng phú dưỡng, tạo điều kiện cho tảo độc phát triển. Hậu quả là chất lượng nước suy giảm, môi trường nuôi mất cân bằng và tôm giảm sức đề kháng.
Nitrit (NO₂⁻) là chất độc nguy hiểm đối với tôm. Chúng xâm nhập qua mang và da, phản ứng với máu, làm cản trở quá trình vận chuyển oxy trong cơ thể tôm. Hậu quả là tôm phát triển chậm, yếu ớt, sức đề kháng kém và thậm chí có thể chết.
Để đảm bảo an toàn, nồng độ Nitrit trong ao nuôi cần < 5 mg/l NO₂⁻.
Chỉ tiêu về nồng độ Amoniac (NH₃) là một trong những yếu tố môi trường quan trọng nhất cần được bà con nuôi tôm kiểm soát chặt chẽ. Đây là khí độc phổ biến, thường phát sinh từ thức ăn thừa, chất thải của tôm, xác sinh vật chết hoặc tảo tàn, có thể làm giảm tới 50% tốc độ tăng trưởng của tôm nếu vượt ngưỡng cho phép. Amoniac xâm nhập qua mang, phá hủy mô tế bào, gây tổn thương gan tụy, làm tôm lờ đờ, bỏ ăn, nổi đầu, chậm lớn và dễ mắc bệnh. Theo khuyến cáo, nồng độ NH₃ không nên vượt quá 0,3 mg/l, và mức tối ưu là 0,1 mg/l để đảm bảo tôm phát triển khỏe mạnh.
Chỉ tiêu về nồng độ Sunphua Hydro (H₂S) là một yếu tố môi trường đặc biệt nguy hiểm mà bà con nuôi tôm cần theo dõi sát sao. H₂S thường sinh ra từ quá trình phân hủy chất hữu cơ ở đáy ao trong điều kiện yếm khí, đặc biệt khi lớp bùn đáy dày và không được xử lý thường xuyên. Đây là khí độc có thể gây stress nghiêm trọng cho tôm ngay cả ở nồng độ rất thấp, chỉ từ 0,1–0,2 mg/l đã khiến tôm mệt mỏi, giảm hoạt động và bỏ ăn.
Khi nồng độ đạt 0,8 mg/l trong nước đáy, tôm sẽ chết dần và chìm xuống đáy, còn ở mức 4 mg/l thì gây chết hàng loạt tức thì. Theo tiêu chuẩn Việt Nam, nồng độ H₂S tự do trong ao nuôi không được phép vượt quá 0,5 mg/l để đảm bảo an toàn cho tôm.
>> Xem thêm: Nuôi Trồng Thủy Sản Thông Minh – Đầu Tư Sớm Hay Bị Bỏ Lại
Tóm lại, việc kiểm soát tốt các chỉ tiêu môi trường trong ao nuôi là yếu tố then chốt giúp tôm phát triển khỏe mạnh, hạn chế rủi ro dịch bệnh và đạt năng suất cao. Bà con nên thường xuyên theo dõi và duy trì các thông số ở mức an toàn để đảm bảo vụ nuôi thành công và bền vững.
Liên hệ Lasi để được tư vấn và hỗ trợ các giải pháp nuôi trồng thủy sản thông minh và bền vững
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT – LASI
Bài viết liên quan
Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu nhiều biến động và các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe, đổi mới trở thành yếu tố sống còn đối với doanh nghiệp thủy sản. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường toàn cầu mà […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt và nguồn tài nguyên hóa thạch dần cạn kiệt, năng lượng xanh nổi lên như một giải pháp tất yếu cho sự phát triển bền vững của nhân loại. Không chỉ góp phần giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường sống, […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) đã trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia, doanh nghiệp và tổ chức trên toàn cầu. Đây không chỉ là một cam kết về trách nhiệm môi trường mà […]
Ngành nông nghiệp không chỉ giữ vai trò then chốt trong việc đảm bảo nguồn lương thực cho đời sống con người mà còn là một trong những lĩnh vực phát thải khí nhà kính lớn, đặc biệt là khí Mê-tan CH4. Chính vì vậy, giảm phát thải CH4 nông nghiệp đã trở thành nhiệm […]
Trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm, chất lượng môi trường nước đóng vai trò then chốt quyết định đến năng suất và hiệu quả kinh tế. Một trong những yếu tố môi trường nguy hiểm nhưng thường bị bỏ qua là khí độc nitrite (NO₂). Loại khí này có thể hình […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và cạn kiệt tài nguyên ngày càng nghiêm trọng, năng lượng tái tạo đang trở thành xu hướng tất yếu để đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng của nguồn năng lượng sạch như điện […]
Đại dương là lá phổi xanh của Trái Đất đang phải gánh chịu sức ép khủng khiếp từ hoạt động xả thải trên biển của con người. Hàng triệu tấn rác thải, hóa chất và nước thải công nghiệp được đổ trực tiếp ra biển mỗi năm. Điều này gây ra những hậu quả nặng […]
Trong thời đại mà năng lượng sạch được xem là chìa khóa để phát triển bền vững, khái niệm về năng lượng mặt trời ngày càng được nhiều người quan tâm và tìm hiểu. Đây là nguồn năng lượng tự nhiên vô tận, thân thiện với môi trường. Chúng có thể ứng dụng rộng rãi […]
Năng lượng mặt trời đang ngày càng trở thành nguồn năng lượng chủ lực trong xu hướng phát triển năng lượng sạch trên toàn thế giới và tại Việt Nam. Với nhiều lợi thế vượt trội về môi trường, kinh tế và kỹ thuật, năng lượng mặt trời không chỉ là giải pháp bền vững. […]
Trong những năm gần đây, khi nhu cầu phát triển năng lượng tái tạo ngày càng tăng, đặc biệt là điện gió, việc đo đạc chính xác tốc độ và hướng gió trở nên vô cùng quan trọng. Công nghệ Lidar đo gió đã nổi lên như một giải pháp hiện đại, hiệu quả, và […]
Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng ngày càng gia tăng và quỹ đất dành cho các dự án điện mặt trời ngày càng bị thu hẹp, điện mặt trời nổi (floating solar) đang nổi lên như một giải pháp năng lượng xanh đột phá. Bằng cách tận dụng các mặt nước như hồ thủy […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng và nhu cầu tiêu thụ điện năng không ngừng tăng cao, điện gió đang nổi lên như một giải pháp năng lượng tái tạo đầy hứa hẹn. Điều này giúp Việt Nam từng bước thoát khỏi sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. […]
