Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, nông nghiệp – lĩnh vực vốn được xem là “xương sống” của nền kinh tế lại đang trở thành nguồn phát thải CO₂ đáng kể trên toàn cầu. Bài viết dưới đây LASI sẽ phân tích về nguyên nhân phát thải CO₂ nông nghiệp, những tác động đến môi trường. Từ đó hướng tới một nền nông nghiệp bền vững cho tương lai.
Phát thải CO₂ là một trong những chủ đề được quan tâm hàng đầu trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu. Theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), lĩnh vực nông nghiệp đóng góp khoảng 20 – 25% tổng lượng phát thải khí nhà kính (GHG) toàn cầu, trong đó carbon dioxide (CO₂) chiếm tỷ lệ đáng kể bên cạnh methane (CH₄) và nitrous oxide (N₂O).
Không chỉ là nguồn cung cấp lương thực cho nhân loại, nông nghiệp còn là lĩnh vực có mối liên hệ mật thiết với chu trình carbon tự nhiên. Tuy nhiên, sự mở rộng của đất canh tác, sử dụng phân bón hóa học, đốt phụ phẩm nông nghiệp và thay đổi mục đích sử dụng đất đã khiến phát thải CO₂ nông nghiệp trở thành một trong những nguyên nhân chính làm tăng nồng độ khí CO₂ trong khí quyển.
Một trong những nguồn phát thải CO₂ lớn nhất đến từ chuyển đổi rừng và đất tự nhiên sang đất nông nghiệp. Khi rừng bị chặt phá, lượng carbon tích trữ trong sinh khối và đất bị giải phóng dưới dạng CO₂. Quá trình này làm mất đi “bể chứa carbon” tự nhiên. Đồng thời làm suy giảm khả năng hấp thụ CO₂ trong tương lai.
Mặc dù phân bón hóa học giúp gia tăng năng suất cây trồng. Tuy nhiên quá trình sản xuất, vận chuyển và sử dụng chúng đều phát sinh CO₂ và các khí nhà kính khác. Ví dụ, sản xuất 1 tấn urê có thể thải ra hơn 1,5 tấn CO₂ tương đương. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, nhiên liệu cho máy nông nghiệp cũng góp phần làm gia tăng phát thải.
Tại nhiều quốc gia đang phát triển, đốt phụ phẩm nông nghiệp ngoài đồng vẫn là tập quán phổ biến. Quá trình này phát thải lượng lớn CO₂, CO và bụi mịn PM2.5. Nó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng.
Theo FAO (2023), đốt rơm rạ chiếm đến 10% lượng phát thải CO₂ nông nghiệp toàn cầu. Trong khi phần lớn lượng sinh khối này hoàn toàn có thể được tái sử dụng làm phân hữu cơ hoặc năng lượng sinh học.
Việc sử dụng máy kéo, máy gặt, hệ thống tưới tiêu, và vận chuyển nông sản tiêu thụ lượng lớn nhiên liệu hóa thạch. Trung bình, mỗi hecta canh tác cơ giới có thể thải ra từ 250 – 500 kg CO₂/năm chỉ từ nhiên liệu diesel.
>> Xem thêm: Các Hoạt Động Phát Thải Khí Nhà Kính
CO₂ là khí nhà kính chính gây ra hiệu ứng nhà kính. Dẫn đến tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu, làm thay đổi chu kỳ mùa vụ, phân bố lượng mưa và tăng tần suất thiên tai. Điều này tác động trực tiếp đến năng suất cây trồng, hiệu quả sử dụng nước và tính ổn định của hệ sinh thái nông nghiệp.
Các hoạt động phát thải CO₂ thường đi kèm với suy giảm chất hữu cơ trong đất. Làm giảm khả năng lưu trữ carbon và chất dinh dưỡng. Khi đất bị suy thoái, chu trình carbon tự nhiên bị gián đoạn, gây ra vòng xoáy phát thải – suy thoái – mất năng suất.
Phát thải CO₂ làm giảm khả năng hấp thụ CO₂ của hệ sinh thái. Đặc biệt, khi đất canh tác bị mất lớp mùn – vốn là nơi lưu trữ carbon hiệu quả nhất. Lượng CO₂ bị giải phóng càng lớn, khiến cân bằng carbon toàn cầu ngày càng mất ổn định.
Phát triển nông nghiệp theo hướng giảm phát thải và tăng hấp thụ CO₂ là xu thế tất yếu. Các biện pháp bao gồm:
Các mô hình tuần hoàn như chăn nuôi – trồng trọt kết hợp, tái chế phụ phẩm thành năng lượng sinh học (biogas, biochar) giúp giảm đáng kể phát thải CO₂ nông nghiệp và tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên.
Giảm phát thải CO₂ không chỉ là yêu cầu môi trường mà còn là chiến lược phát triển kinh tế xanh. Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Trong đó nông nghiệp đóng vai trò then chốt.
Sự kết hợp giữa khoa học đất, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo và quản lý dữ liệu số sẽ tạo nên nền tảng cho nông nghiệp carbon thấp, tuần hoàn và thích ứng biến đổi khí hậu.
>> Xem thêm: Các Nguồn Phát Thải Khí Nhà Kính
Phát thải CO₂ nông nghiệp là thách thức lớn nhưng cũng mở ra cơ hội cho chuyển đổi xanh trong lĩnh vực nông nghiệp. Việc hiểu rõ cơ chế phát thải, nguồn gốc và giải pháp giảm thiểu không chỉ giúp giảm tác động môi trường mà còn thúc đẩy nền nông nghiệp thông minh, bền vững và có trách nhiệm với hành tinh.
CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ KHOA HỌC KỸ THUẬT – LASI
Bài viết liên quan
Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch sang các mô hình phát triển xanh và bền vững, năng lượng gió ngoài khơi nổi lên như một trong những nguồn năng lượng tái tạo có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất. Việt Nam, với đường bờ biển dài hơn 3.200 km và điều kiện gió […]
Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng ngày càng tăng và yêu cầu giảm phát thải khí nhà kính trở nên cấp thiết, nhà máy điện mặt trời đã và đang trở thành một trong những hướng đi chiến lược của ngành năng lượng toàn cầu. Tại Việt Nam, sự bùng nổ các dự án […]
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, việc quản lý ngư nghiệp bền vững trở thành yếu tố then chốt để duy trì xuất khẩu hải sản. Thẻ vàng hải sản Việt Nam là cảnh báo của Liên minh Châu Âu (EU) đối với hoạt động khai thác hải sản chưa tuân thủ […]
Trong bối cảnh toàn cầu hóa thương mại biển phát triển mạnh, xả thải trên biển trở thành một vấn đề môi trường cấp bách. Hoạt động vận tải biển, khai thác hải sản và các cảng biển đã dẫn đến lượng chất thải hữu cơ, dầu mỡ, rác thải nhựa và hóa chất gia […]
Ngành thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm, đóng vai trò quan trọng trong an ninh lương thực, phát triển kinh tế và xuất khẩu của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, các phương pháp nuôi tôm truyền thống gặp phải nhiều thách thức như suy giảm chất lượng môi trường, […]
Trong bối cảnh ngành thủy sản toàn cầu phát triển mạnh mẽ, chống khai thác IUU trở thành một yêu cầu cấp bách nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản, đảm bảo an ninh lương thực và phát triển bền vững. Hoạt động khai thác IUU gây suy giảm nguồn lợi thủy sản, làm mất […]
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên hóa thạch và nhu cầu năng lượng toàn cầu ngày càng tăng, vai trò của năng lượng tái tạo trở nên vô cùng quan trọng. Năng lượng tái tạo, bao gồm điện gió, điện mặt trời, thủy điện, sinh khối và địa nhiệt, không […]
Trong bối cảnh toàn cầu hướng tới năng lượng tái tạo và giảm phát thải khí nhà kính, tuabin gió trên bờ đóng vai trò trung tâm trong hệ thống điện gió. Đây là thiết bị cốt lõi chuyển hóa năng lượng gió thành điện năng. Đồng thời là yếu tố quyết định đến hiệu […]
Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng toàn cầu tăng nhanh và các quốc gia phải đối mặt với áp lực cắt giảm phát thải khí nhà kính, điện gió trên bờ đang nổi lên như một trong những giải pháp năng lượng tái tạo hiệu quả và bền vững nhất. Đối với Việt Nam, […]
Mùa mưa là thời điểm khiến người nuôi tôm đối mặt với hàng loạt thách thức: biến động nhiệt độ, thay đổi độ mặn, pH giảm nhanh, mầm bệnh phát triển mạnh… Nếu không có chiến lược quản lý ao hợp lý, rủi ro chết hàng loạt hoặc tôm chậm lớn xảy ra rất dễ […]
Mùa mưa luôn là thách thức lớn đối với người nuôi tôm. Với lượng lớn nước mưa tràn vào ao, các thông số môi trường như pH, độ hòa tan oxy (DO) và độ mặn có thể thay đổi đột ngột. Đây đều là những yếu tố rất nhạy cảm ảnh hưởng trực tiếp đến […]
Trong bối cảnh toàn cầu chuyển dịch mạnh mẽ sang năng lượng sạch, điện gió ngoài khơi nổi lên như một nguồn năng lượng tái tạo chiến lược. Các dự án điện gió ngoài khơi có khả năng cung cấp điện quy mô lớn, ổn định và giảm phát thải carbon. Đồng thời mở ra […]
